Nieuwbouw Bevrijdingsmuseum gaat van start

Het Nationaal Bevrijdingsmuseum in Groesbeek (Gemeente Berg en Dal) maakt zich op voor de toekomst. De gewenste nieuwbouw kan beginnen, het licht staat op groen. Het nieuwe moderne WO2 museum zal groeien in omvang van 2.250 m² naar 3.000 m² en zal innovatie en moderne presentatietechnieken combineren met authenticiteit, historische objecten en verhalen. Het museum zal een forse internationaliseringsslag maken en zich daarmee ook sterk op Duitsland gaan richten. Centraal staat het verhaal van oorlog en vrijheid zonder grenzen: multiperspectief, kritisch, spannend en inspirerend, mede in relatie tot de actuele thema’s rond vrijheid, democratie en mensenrechten.

Geschiedenis en ligging
Het Bevrijdingsmuseum werd in 1987 opgericht en gehuisvest in de voormalige gebouwen van Werkeiland Neeltje Jans van de Deltawerken in de Oosterschelde. De gebouwen werden naar Gelderland overgebracht en aldaar in Groesbeek samengesmeed tot het huidige museum, dat in de navolgende 30 jaar nog een tweetal keren werd uitgebreid. De locatie en omgeving van het bestaande museum heeft een dermate rijke (oorlogs-) geschiedenis dat de huidige plek opnieuw door het museum is gekozen als vestigingslocatie. Het Bevrijdingsmuseum is het enige WO2-museum in Nederland dat gesitueerd is in zowel het gebied van Operatie Market Garden als het Rijnlandoffensief. Het Nederlands-Duitse grensgebied speelde een hoofdrol op het wereldtoneel in het laatste oorlogsjaar, met grote gevolgen voor de burgerbevolking. Vanuit dit gebied vond in het voorjaar van 1945 de ‘final push’ plaats t.b.v. de volledige bevrijding van Nederland en Europa.

Organisatie, collectie en bezoekersaantallen
Het Bevrijdingsmuseum heeft een compacte en efficiënte organisatie, die gekenmerkt wordt door een sterk zelfverdienmodel, dat zich al 30 jaar heeft bewezen. Het museum heeft inmiddels één van de grootste WO2 collecties van Nederland met een sterke nationale én internationale reikwijdte. Dat geldt ook voor de museale presentatie, het evenementen-aanbod en educatieve programma’s die zich in de toekomst nog meer zullen richten op een brede doelgroep bestaande uit scholieren, gezinnen, dagrecreanten, buitenlandse toeristen en special interest groups. Het huidige Bevrijdingsmuseum trekt jaarlijks gemiddeld ruim 40.000 bezoekers. De prognoses van het nieuwe museum zijn erop gericht dat in het openingsjaar 80.000 bezoekers worden ontvangen en in de periode daarna jaarlijks 70.000. Het nieuwe Bevrijdingsmuseum zal vanaf 2019 tezamen met het in datzelfde jaar door het museum te openen Informatiecentrum WOII in Nijmegen de coördinatie ter hand nemen van het herinneringstoerisme Rijk van Nijmegen waar inmiddels vele tientallen organisaties deel van uitmaken.

Opening en beeldmerk
Het nieuwe museum in Groesbeek wordt gebouwd pal naast het bestaande gebouw dat open blijft totdat de nieuwbouw klaar is. De planning is erop gericht dat medio 2019 het nieuwe museum kan worden geopend, in ieder geval vóór het begin van de 75-jarige herdenking van Market Garden in september 2019. Het nieuwe museumgebouw krijgt de vorm van een grote koepel: een zogeheten ‘Shaded Dome’ die de uiterlijke associatie oproept met de vele duizenden parachutes waarmee de Airborne soldaten in september 1944 landden in het Rijk van Nijmegen. De Shaded Dome is een gepatenteerd gebouw: innovatief, duurzaam en vormt een krachtig beeldmerk dat relateert aan de kleinere huidige koepel. Het museum wordt met de toepassing van de Shaded Dome een echte blikvanger, publiekstrekker en landmark in de natuurlijke omgeving van Groesbeek. De koepel zal een vrije overspanning hebben van 60 meter, op het hoogste punt 12 meter bereiken en onderdak bieden aan onder meer een entreehal, filmzalen, expositieruimtes, een museumcafé en museum-winkel. Er is in het bouwplan veel aandacht voor energietransitie en circulariteit van het sloop- en bouwwerk. Zo wordt het nieuwe museum volledig aardgasvrij en is er een lage CO2 footprint (materialen, transport, bouwplaatskosten).

Financiering
Met de investeringen voor de bouw en de inrichting van het nieuwe museum is een bedrag gemoeid van € 6.5 miljoen (excl. btw). Het dekkingsplan is rond. Belangrijke financiers zijn de Provincie Gelderland, het Nationaal fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranenzorg (vfonds), Interreg/Euregio Rijn-Waal, Gemeente Berg en Dal en het VSBfonds. Voorts zijn er particuliere donaties alsook bijdragen van de Gravin van Bylandt Stichting, Stichting Elise Mathilde Fonds en het Prins Bernhard Cultuurfonds. Zowel de overheden als de fondsen hebben een grote rol gespeeld in de steun voor en het realiseren van de vernieuwingsplannen, die een belangrijke betekenis hebben voor de museale infrastructuur, het educatieve aanbod en het herinneringstoerisme. Het museum zoekt nog extra financiering in o.a. Amerika en Duitsland.

Bouwers
Shaded Dome Technologies heeft van het museum opdracht gekregen een Shaded Dome te leveren. Shaded Dome Technologies is een onderneming van Royal HaskoningDHV, ZJA Zwarts & Jansma Architecten en Poly-Ned. ZJA en Royal HaskoningDHV zijn tevens verantwoordelijk voor het integrale ontwerp van het museum. De bouwdirectie wordt gevoerd door ZwinkelsPCM. De volgende aannemer en onderaannemers zijn bij de bouw betrokken: Aannemingsbedrijf Janssen-Groesbeek, Nikkelen Elektrotechniek uit Groesbeek, Megens Installaties uit Druten en Van Kesteren uit Groesbeek voor het sloop- en grondwerk.