De bewakers van Westerbork

Op vrijdag 21 oktober 2016 wordt het onderzoek van historicus Frank van Riet naar de organisatie en de bewaking van kamp Westerbork gepresenteerd in het Herinneringscentrum Kamp Westerbork. Over kamp Westerbork zijn talrijke boeken verschenen. De bewakers van het kamp bleven hierin echter onderbelicht. Op de bijeenkomst zal ook de tentoonstelling De bewakers van Westerbork geopend worden met een performance van verhalenverteller Eric Borrias. Luitenant-generaal Harry van den Brink van de Koninklijke Marechaussee zal samen met een Westerbork-overlevende het eerste exemplaar van het boek in ontvangst nemen.



Toen de SS in juli 1942 kamp Westerbork overnam, dat in 1939 gebouwd werd als Centraal Vluchtelingenkamp, kreeg het zijn nieuwe functie als Durchgangslager voor Joden, Sinti en Roma. Orde en tucht werden nog belangrijker dan voorheen. Na de overname werden wachttorens gebouwd, prikkeldraadversperringen aangelegd en een kampgracht gegraven. SS-commandant Albert Konrad Gemmeker (1907) was verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken, orde en rust, maar vooral de transporten naar het ‘Oosten’.

Organisatie kamp Westerbork
Behoudens het aanbrengen van een prikkeldraadomheining en zeven wachttorens, als fysieke beveiligingsmaatregelen, was het niet nodig om de bestaande kamporganisatie te veranderen. Hij had slechts een aantal SS'ers tot zijn beschikking. Het grootste gedeelte van de bewakingstaken werd uitgevoerd door de uit Joden samengestelde Ordedienst (OD) en de Marechaussee, die de buitenbewaking deed. Niet alleen de SS en SD, de OD en de Nederlandse Marechaussee vervulden een rol, ook de Grüne Polizei, de Grenzschutz en het Politiebataljon Amsterdam werkten er aan mee om de deporatiemachine op volle toeren te laten draaien.

Taken, verhalen en getuigenverslagen
In de expositie De bewakers van Westerbork staan de taken en de verhalen van deze verschillende bewakingsgroepen centraal. Ook geven getuigenverslagen van gevangenen inzicht in het beeld dat zij van de bewakers hadden en reflecteren voormalige bewakers op hun eigen rol. De publicatie en de tentoonstelling geven een indruk van hoe kamp Westerbork werd geleid; een vergeten hoofdstuk uit de geschiedenis van Nederland in oorlogstijd.

Frank van Riet deed als geassocieerd onderzoeker van het Herinneringscentrum Kamp Westerbork onderzoek naar de bewaking van het Durchgangslager.

Bezoek tentoonstelling en krijg korting op het boek
De tentoonstelling "De bewakers van Westerbork" is te zien van 22 oktober 2016 t/m 26 maart 2017 in het museum van Kamp Westerbork. Op vertoon van het entreebewijs kunnen bezoekers van het Herinneringscentrum de publicatie van Van Riet aanschaffen voor € 19,90 in de museumwinkel. Het boek De bewakers van Westerbork is vanaf 22 oktober 2016 te koop in boekhandels voor € 24,90. (ISBN 9789058756077)