De Goelag. Terreur en willekeur in de Sovjet-Unie.

Vanaf 8 september is in het Nationaal Bevrijdingsmuseum 1944-1945 een nieuwe expositie te bezichtigen met als onderwerp de Goelag-strafkampen in de voormalige Sovjet-Unie. De Goelag beslaat een voor velen nog onbekend, groter verhaal over een systeem dat kan wedijveren met dat van Nazi-Duitsland. Historische foto’s en objecten zijn afkomstig uit archieven en instellingen uit Tsjechië, Polen en natuurlijk Rusland.

De Goelag was een kampsysteem dat zijn oorsprong vond onder de Russische tsaren, maar pas echt berucht werd tijdens de heerschappij van Jozef Stalin. Miljoenen Russen werden onder zijn leiding zonder reden opgepakt, in schimmige showprocessen veroordeeld en naar de kampen gestuurd om ter meerdere eer en glorie van het vaderland te gaan werken, vaak onder onmenselijke omstandigheden. De Goelag drukte decennia lang een stempel op het huidige Rusland, een stempel dat nog steeds zijn weerslag heeft op de huidige maatschappij. Hoe gaat de Russische bevolking om met deze zwarte bladzijde uit hun geschiedenis en hebben zij dit nationale trauma verwerkt?

Een nog onderbelicht thema is dat van de duizenden Nederlanders die gevangen werden gehouden en soms overleden in de Goelag. Idealistische communisten, naïeve gelukszoekers en gevangengenomen SS’ers; allen hebben zij de wreedheden van de Goelag aan den lijve moeten ondervinden. In de expositie worden enkele verhalen van Nederlanders uitgelicht om een beeld te geven van de diversiteit aan achtergronden. Hiervoor werd onder meer samengewerkt met het Nederland-Rusland Centrum in Groningen. Ook zijn zeldzame historische objecten uit de kampen in bruikleen gekregen van de Tsjechische organisatie Gulag.cz Project. Daarnaast verleenden Ruslandkenners Jelle Brandt Corstius, Alexander Münninghoff en Nanci Adler van het NIOD hun medewerking aan deze tentoonstelling.

De expositie is een productie van Nationaal Monument Kamp Vught en is mogelijk gemaakt dankzij een financiële bijdrage van het Nationaal Comité 4 en 5 mei. De presentatie van de tentoonstelling in Groesbeek is tot stand gekomen in samenwerking met het Nationaal Bevrijdingsmuseum 1944-1945.