Zeldzaam Victoria Cross in Airborne Museum 'Hartenstein'

Een van de pronkstukken in de nieuwe tentoonstelling van het Airborne Museum ‘Hartenstein’ is vandaag, op 14 juli 2016, per exclusief kunsttransport vanuit Engeland in Oosterbeek aangekomen. Het gaat om het Victoria Cross waarmee John Hollington ‘Jack’ Grayburn (1918-1944), postuum onderscheiden werd. Tijdens de Slag om Arnhem werd slechts vijf keer een Victoria Cross toegekend. Dit exemplaar is vanaf 2 september te zien in de tentoonstelling ‘EGO. Vergeet mij niet’, een tentoonstelling over het menselijk perspectief tijdens de Slag om Arnhem.



Victoria Cross
Het Victoria Cross is de hoogste Britse militaire onderscheiding. De dapperheidsonderscheiding die in 1856 door de Britse koningin Victoria werd ingesteld is een van de meest prestigieuze onderscheidingen ter wereld. De medailles worden uitsluitend gemaakt van metaal afkomstig van twee kanonnen die tijdens de Krimoorlog (1853-1856) door de Britten werden buitgemaakt. Nog steeds is er een klein deel van het metaal beschikbaar om nieuwe medailles te vervaardigen.

Hoewel er vijf keer een Victoria Cross werd toegekend naar aanleiding van de gevechten tijdens de Slag om Arnhem, was John Grayburn de enige die tijdens de gevechten bij de brug met het Victoria Cross werd onderscheiden.

John Hollington Grayburn
Luitenant John Grayburn voerde tijdens de Slag om Arnhem het bevel over het tweede peloton, A compagnie, 2de Bataljon van het Parachute Regiment. Het 2de bataljon slaagde er als een van de weinige bataljons in de Rijnbrug te bereiken. De Rijnbrug was de laatste in een serie bruggen die tijdens Operatie Market Garden veroverd moest worden door verschillende luchtlandingsdivisies. De luchtlandingstroepen zouden vervolgens vast moeten houden totdat ze ontzet werden door oprukkende grondtroepen.

Grayburn landde op 17 september met het 2de bataljon en bereikte met zijn peloton als eerste de Rijnbrug. Diezelfde avond ondernam hij een poging de brug over te steken. Een vijandelijke mitrailleur opende het vuur en Grayburn werd geraakt in zijn schouder. Hij probeerde de aanval voort te zetten, maar door de vele gewonden besloot hij terug te trekken. De volgende dagen hielp Grayburn Duitse aanvallen op de Britse posities bij de brug af te slaan.

Op 20 september besloten de Duitsers de Rijnbrug op te blazen. Grayburn verliet zijn verschansing om zojuist geplaatste springstoffen onklaar te maken. Hij raakte wederom gewond. Met een verbonden hoofd en zijn arm in een mitella maakte hij een tweede keer springstoffen aan de brug onschadelijk. Waarschijnlijk werd hij daarna dodelijk getroffen. Voor zijn moedige en vastberaden optreden werd John Grayburn in januari 1945 postuum onderscheiden met het Victoria Cross.

Hij liet een echtgenote en één jarige zoon achter.