STIWOT Battlefieldtour "Ardennenoffensief" 2015

Van donderdag 24 tot en met zondag 27 september 2015 organiseerde STIWOT Reizen een 4-daagse Battlefield Tour naar de Belgische Ardennen. Deze Battlefield Tour stond in het teken van het Duitse Ardennenoffensief van december 1944. Onder leiding van de STIWOT Reizen gidsen Barry van Veen en Jeroen Niels bezochten we de locaties die tijdens het Ardennenoffensief een belangrijke rol hebben gespeeld. Tijdens deze Battlefield Tour hadden we de beschikking over een luxe VIP-touringcar van Triomf Tours en overnachten we in Domaine Ol Fosse D'outh te Houffalize.

Donderdag 24 september 2015 – Noordelijke sector van het Ardennenoffensief – Elsenborn Ridge
We verzamelden ons in de ochtend van 24 september 2015 op het NS-Station Veenendaal-de Klomp. Nadat we onze deelnemers hadden ontvangen met een kop koffie gingen we op pad. De eerste stop die we maakten was op de Amerikaanse militaire begraafplaats Henri-Chapelle. Een groot deel van de mannen die hier begraven liggen, sneuvelden tijdens de gevechten in de Ardennen. Na een inleidend verhaal, waarin het offensief in grote lijnen werd uitgelegd, bezochten we de begraafplaats zelf. Hier stonden we stil bij het graf van Truman Kimbro, die vanwege zijn uitzonderlijke optreden, werd onderscheiden met de hoogste Amerikaanse dapperheidonderscheiding, de Medal of Honor. Met de voordracht van zijn ‘citation’ werd alvast een voorschot genomen op onze volgende stop, bij de tweelingdorpen Krinkelt en Rocherath, daar waar zijn actie van buitengewone dapperheid plaatsvond.




Aangekomen in Krinkelt werd het verhaal vertelt over de gevechten in het Krinkelterwald, het kruispunt bij Lausdall en de gevechten in de Krinkelt/Rocherath zelf. Wat bleek is dat de Duitse opmars in het noordelijke deel van het front al vanaf begin af aan grote vertraging opliep. Dit was voor een belangrijke deel het gevolg van de vastberadenheid van de Amerikaanse militairen en de snelle besluitvaardigheid binnen de lagere echelons, die vanaf het eerste moment inspeelde op het onverwachte Duitse offensief.



Een andere bekende plek in het noordelijke deel van het Ardennenfront is het dorp Lanzerath. De weg die hier door het slaperige dorpje omhoog loopt, maakte op 16 december 1944 deel uit van de opmarsroutes van het Duitse leger. Op de heuveltop, uitkijkend over deze weg, lag op 16 december 1944 een detachement van het verkennings- en inlichtingenpeloton van het 394e Regiment van de 99e Amerikaanse Infanteriedivisie. De mannen stonden onder leiding van Lyle Bouck. Zij wisten tegen een overmacht aan Duitse eenheden urenlang hun posities te behouden en de weg waarover de vijand oprukte onder vuur te houden. Dit had tot gevolg dat ook hier de Duitse opmars op de eerste dag al een aanzienlijke vertraging opliep. Later zou de gevechtsgroep van Joachim Peiper over deze weg oprukken naar het westen.




Nadat we in Lanzerath het monument hadden bezocht dat gewijd is aan de manschappen van dit verkennings- en inlichtingenpeloton stapten we in de bus en reden we door naar ons hotel in Houffalize. Hiermee kwam een eind aan de eerste dag van de Battlefield Tour.

Vrijdag 25 september 2015 – Centrale sector van het Ardennenoffensief – Kampfgruppe Peiper
Tijdens de tweede dag van onze Battlefield Tour zouden we in de voetsporen van Kampfgruppe Peiper treden. Vanuit het hotel in Houffalize verplaatsten we ons naar de spoorwegovergang tussen Scheid en Losheim op de grens van Duitsland en België. Hier werd duidelijk dat de gisteren besproken vertraging die de Duitse eenheden ondervonden bij hun opmars aan het noordelijke deel van het front ook haar weerslag op Kampfgruppe Peiper had.

Nadat de Duitse infanterie er in de ochtend van 16 december 1944 maar niet in slaagde de Amerikaanse tegenstand op te rollen verliet Joachim Peiper omstreeks 14.00 uur de commandopost van de 12. Volks-Grenadier-Divisie, de eenheid die verantwoordelijk zou moeten zijn voor de doorbraak. Peiper treft zijn Kampfgruppe vervolgens hopeloos vastgelopen aan bij de opgeblazen spoorwegovergang tussen Scheid en Losheim. Peiper verliest zijn geduld en beveelt zijn Kampfgruppe om nietsontziend voorwaarts te bewegen in de richting van Losheim. Daar aangekomen hoort hij dat de 3. Fallschirm-Jäger-Division eindelijk een doorbraak heeft geforceerd bij Lanzerath alwaar de Kampfgruppe tegen middernacht arriveert.



Onder begeleiding van de Fallschirm Jäger rukt de Kampfgruppe in het holst van de nacht via Buchholz op in de richting van Honsfeld. Wanneer de Kampfgruppe hier rond 06.00 uur in de ochtend van 17 december 1944 arriveert weten zij zich in het donker tussen de gestage stroom Amerikaanse soldaten te mengen die via het dorp terugtrekken. Zo weten zij de Amerikaanse verdedigers van Honsfeld te verrassen. Alvorens de Kampfgruppe oprukt naar een Amerikaans brandstofdepot in Büllingen worden bij de waterbak in Honsfeld verschillende Amerikaanse krijgsgevangen in koele bloede neergeschoten.



Rond 08.00 uur valt de Kampfgruppe Büllingen binnen waar met afzien van wat lichte schermutselingen geen Amerikaanse tegenstand werd ondervonden. Wel treft de Kampfgruppe hier de brandstof aan waarna zij zo naarstig op zoek waren. Van voldoende brandstof voorzien rukt de Kampfgruppe vervolgens via Möderscheid, Schoppen en Ondenval op naar het dorp Thirimont. De doorbraak is nu totaal en de Kampfgruppe ondervind nauwelijks nog Amerikaanse tegenstand. In Thirimont besluit Peiper om niet de slechte landweg naar Ligneuville te nemen maar via de hoofdweg van Baugnez naar Ligneuville te rijden.

Net voordat de Kampfgruppe ergens tussen 12.00 en 13.00 uur linksaf wilde draaien naar Baugnez kreeg zij op een lager gelegen weg een kleine Amerikaanse colonne in het vizier. De strijd die volgde was ongelijk en snel beslist. De colonne werd overmeesterd en de ongeveer 125 tot 150 Amerikaanse krijgsgevangenen werden in het veld langs de weg bijeengedreven. Over het hierop volgende Malmedy Massacre is veel geschreven maar nog steeds is er geen absolute duidelijkheid. De deelnemers aan de Battlefield Tour konden in het Baugnez 44 Historical Center zelf een beeld van de gebeurtenissen krijgen. Wel duidelijk is dat hier ruim 80 Amerikaanse krijgsgevangenen dood achterbleven in het veld.





Na het passeren van Baugnez rukt de Kampfgruppe via Ligneuville, waar nog eens 8 Amerikaanse krijgsgevangen worden neergeschoten, op naar Stavelot. Peiper blijft echter voor overleg achter in Ligneuville en nu Peiper niet aanwezig is ontbreekt het de Kampfgruppe aan de echte wil om door te breken wanneer zij in de nacht van 17 op 18 december 1944 Amerikaanse tegenstand ondervinden op de hoogvlakte boven Stavelot. Wanneer Peiper op 18 december 1944 omstreeks 06.30 uur terugkeert bij zijn Kampfgruppe laat hij direct de aanval openen en weet de brug van Stavelot te veroveren.



Rond 10.00 uur verlaten de eerste tanks van de Kamfgruppe de stad Stavelot en rukken op naar Trois-Ponts. De Kampfgruppe laat geen eenheden ter verdediging achter in Stavelot, iets wat de Kampfgruppe later duur zou komen te staan. Wanneer Peiper aankomt in Trois-Ponts worden alle bruggen voor zijn ogen opgeblazen door Amerikaanse genisten en rest hem niets anders dan op te rukken in de richting van La Gleize. Wanneer we hier aankomen bespreken we het einde van de Kampfgruppe Peiper en brengen de deelnemers een bezoek aan het Musée December 1944.




Zaterdag 26 september 2015 – Zuidelijke sector van het Ardennenoffensief – Omsingeling Bastogne
Op de derde dag van deze Battlefield Tour richten we ons op de Amerikaanse verdediging van Bastogne. Allereerst brachten we een bezoek aan Mande-St-Etienne waar in de nacht van 18 op 19 december 1944 de luchtlandingstroepen van de 101st Airborne Division arriveerden. Samen met het 110th Regiment van de 28th Infantry Division, Combat Command Reserve van de 9th Armored Division, Combat Command B van de 10th Armored Division en het 705th Tank Destroyer Battalion zouden zij verantwoordelijk worden voor de uiteindelijke verdediging van de stad Bastogne.



De volgende stop was in Neffe waar op 19 december 1944 het eerste treffen tussen de 101st Airborne Division en Duitse eenheden tijdens het Ardennenoffensief plaatsvond. Wanneer 501PIR na een opmars van twee uur vanuit Bastogne aankomt in de laatste bocht in de weg voor Neffe, op zo’n 600 meter van Neffe, worden de parachutisten plotseling onder vuur genomen door een machinegeweer. Na tegenstand te hebben ondervonden bij Neffe, Bizory en Wardin beseft de commandant van 501PIR zich dat zijn regiment niet in staat is om verder aan te vallen. Aan de oostzijde van Bastogne komt de Amerikaanse perimeter zodoende op 3 kilometer van het centrum van Bastogne te liggen.

Na Neffe brachten we een bezoek aan Noville. Hier werd de Amerikaanse verdediging vanaf 19 december 1944 gevoerd door Team Desobry met 15 tanks en 500 manschappen en een gedeelte van 506PIR. Na twee dagen van zware gevechten weten Duitse eenheden uiteindelijk op 20 december 1944 Noville te veroveren na een tactische terugtocht van de Amerikaanse verdedigers. Waar 501PIR de perimeter bezet van Marvie tot aan de spoorlijn ten noorden van Bizory bezet 506PIR vanaf dit moment de perimeter vanaf de spoorlijn ten noorden van Bizory tot aan Recogne. De verdedigers van Noville hebben echter zware verliezen geleden bij het tot stand brengen van de perimeter.



De route voerde ons vervolgens naar het Bois Jacques. De schuttersputjes die we hier zagen werden veelal bezet door de soldaten van Easy Company van 506PIR. Hier probeerden in de nacht van 20 op 21 december 1944 Duitse soldaten van de 26. Volks-Grenadier-Division via de spoorlijn tussen de soldaten van 506PIR en 501PIR te infiltreren. De opmars van de Volksgrenadiers werd gestuit door de parachutisten maar de gevechten gingen tot ver in de volgende dag door. De aanwezigheid van Easy Company wordt hier herdacht door twee monumenten waarvan het meest recente helaas door vandalen vernield bleek te zijn.





Ook de Bastogne Barracks werd natuurlijk bezocht. In deze kazerne werd door generaal McAuliffe het hoofdkwartier van de 101st Airborne Division gevestigd. Hier was het ook dat hij zijn bekende “Nuts” uitsprak. Wij kregen er een fantastische rondleiding door het museum en het depot met voertuigen.




De laatste grote Duitse aanval tijdens de omsingeling van Bastogne werd gelanceerd in de sector waar het Chateau de Rolley staat. Het Chateau zelf stamt uit de tiende eeuw en werd gebruikt als commandopost van 502PIR. Op kerstavond was er een Kerstmis geweest in de kapel van het Chateau die zowel door Amerikaanse soldaten als door Belgische burgers werd bijgewoond. De volgende dag waren de velden rond het Chateau het toneel van een grote Duitse aanval die werd afgeslagen door de luchtlandingstroepen van 502PIR. De Duitse eenheden laten 18 uitgeschakelde tanks en 200 soldaten achter in het veld.



De laatste stop van de derde dag van deze Battlefield Tour was natuurlijk in het centrum van Bastogne zelf. Op een hoek van Place General McAuliffe staat het meest gefotografeerde monument van Bastogne, een M4A3 Sherman tank. Op maandag 26 december 1944 doorbrak de 4th Armored Division van Patton’s Third Army de omsingeling van Bastogne. De deelnemers aan de Battlefield Tour bekeken het centrum van Bastogne op eigen gelegenheid en sloten af met een heerlijk diner.



Zondag 27 september 2015 – Het verste punt van de Duitse opmars tijdens het Ardennenoffensief
Tijdens onze laatste dag van deze Battlefield Tour bezochten we ’s-ochtends de Duitse begraafplaats te Recogne en het Mémorial du Mardasson, even buiten Bastogne. Op de Duitse begraafplaats vlak bij het kleine dorpje Recogne zijn de lichamen van 6,807 Duitse soldaten begraven, die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen.

Het Mémorial du Mardasson bevindt zich op een heuvel, even ten noordwesten van Bastogne. Het monument werd ingewijd op 16 juli 1950 en staat voor de duurzame vriendschap tussen het Belgische en het Amerikaanse volk. Het monument kan beklommen worden voor een uitzicht over het slagveld. Gelukkig werkte het weer mee en hadden we een mooi uitzicht over het gebied dat tijdens het beleg van Bastogne in het frontgebied lag.



We vervolgden onze weg daarna in de richting van het 101st Airborne Museum Le Mess. Dit museum is slechts enkele jaren geleden geopend. Het museum onderscheid zich vooral door de detaillistische diorama’s. In het museum wordt aandacht besteed aan het gevechten rond Bastogne en het beleg van de stad tijdens het Ardennenoffensief. Ook de rol van de burgerbevolking komt hier uitgebreid onder de aandacht. Daarmee was een bezoek aan dit museum een prima aanvulling van hetgeen we in de voorgaande dag allemaal hadden gezien en besproken.




Nadat we het museum hadden bezocht stond er nog een laatste stop in het programma. Hiervoor moesten we echter nog een aanzienlijk stuk rijden. Als laatste stop van deze Battlefield Tour gingen we namelijk westwaarts naar de plaats Celles. Nier ver van de rivier de Maas bij Dinant.

Celles markeert de plek waar de Duitse opmars tijdens het Ardennenoffensief zijn verste punt bereikte. Zoals we gezien hadden lukte het de Duitsers in het noordelijke deel van de Ardennen bij Krinkelt en Rocherath niet een grote bres te slaan in de Amerikaanse linies. Iets zuidelijker lukte het de gevechtsgroep van Peiper wel door de linies te breken en een aanzienlijk stuk op te trekken.

Echter, in het zuidelijk deel van de Ardennen wisten de Duitsers bijna de Maas te bereiken. Eenheden van de 2. SS Panzer Division wisten de omgeving van Celles te bereiken. De grote vertraging die de Duitsers in de loop van het offensief hadden opgelopen, gaf de Geallieerden de tijd om meer troepen naar het front te sturen en een geduchte troepenmacht op te bouwen die uiteindelijk de Duitse pantserlegers konden stoppen. Hierbij hebben ook de Britse eenheden een belangrijke rol gespeeld, al blijft hun aandeel in alle opzichten ver onder hetgeen de Amerikaanse eenheden hebben gehad in het stuitten van Hitlers laatste grote offensief aan het westelijke front.




We sloten een bezoek aan Celles af met beschouwing op de afgelopen vier dagen. De achterliggende 4 dagen werden hier nog eens kort samengevat. Aan de hand van enkele cijfers en statistieken werd één en ander in perspectief gezet. Voordat we de terugreis aanvingen, dronken we nog een kop koffie in een plaatselijke restaurant. Na de terugreis van enkele uren kwamen we in de loop van de middag weer terug in Nederland. Hier namen we afscheid van alle deelnemers waarmee er weer een einde kwam aan een interessante en informatieve meerdaagse Battlefield Tour van STIWOT Reizen.