Nieuwe inzichten omtrent burgerverzet tijdens Slag om Arnhem

In 2014 ontving Airborne Museum ‘Hartenstein’ de nalatenschap van de jongste telg van de familie Kuik, Wopke Kuik (1932-2010). Tot deze schenking behoorden brieven, foto’s en onderscheidingstekens. Het vertelt het verhaal van twee middelbare scholieren, Bert en Hans Kuik, die betrokken waren bij het verzet in Arnhem tijdens de Tweede Wereldoorlog.



'Tot op heden werd gedacht dat verzetsactiviteiten door tieners beperkt waren. Dit onderzoek schijnt nieuw licht op de rol van tieners tijdens de Tweede Wereldoorlog in het algemeen’, aldus Ad van Liempt. Ook zou de rol van het verzet tijdens de Slag om Arnhem klein zijn, aangezien de Britten de informatie van de verzetsgroepen niet vertrouwden. Het verhaal van Bert en Hans doet nu anders vermoeden. Op 1 oktober opent Van Liempt de tentoonstelling Gebroeders Kuik, tieners in het verzet.

Reconstructie van de verzetsactiviteiten
Naar aanleiding van deze schenking werd het verhaal rondom de jongens Bert en Hans Kuik door het Airborne Museum gereconstrueerd. Na het verwerken van 367 egodocumenten bleven er veel vragen. Hoe werden de jongens betrokken bij het verzet? Wie waren de schakels en wat waren hun beweegredenen? En wat werd hen uiteindelijk fataal? Interviews met direct betrokkenen zoals middelbare schoolvrienden van Bert en Hans en onderzoek in het Nationaal Archief en Gelders Archief gaven nieuwe inzichten en maakten de tragische geschiedenis met noodlottige afloop van de twee broers compleet. Dit onderzoek geeft berusting voor de familie. Na 71 jaar is nu bekend wat er precies met Bert en Hans is gebeurd.

Britse soldaten in veiligheid gebracht
Bert en Hans groeiden op naar volwassenheid tijdens de verscheurende Tweede Wereldoorlog. Hun tienerleven werd gekenmerkt door ondergrondse activiteiten: het verzet tijdens hun schooltijd en tijdens de Slag om Arnhem. Bert en Hans verzetten zich samen met hun school- en padvindersvrienden tegen de Duitse overheersing door de bevrijders tijdens de Slag om Arnhem zo goed mogelijk te helpen. Door de inzet van Bert en Hans konden verschillende Britse soldaten uit het Sint Elisabeths Gasthuis in veiligheid worden gebracht. Bovendien hielpen ze vele burgers die als evacués de oversteek over de Rijn maakten. Hun enorme inzet tijdens de Slag om Arnhem werd hen fataal.

Aanzet tot nieuw onderzoek naar burgerverzet rond Slag om Arnhem
Bert en Hans werden slachtoffer als gevolg van een militair conflict, maar hierin waren zij niet de enigen. Tijdens de strijd en de evacuatie van Arnhem liet een groot aantal burgers het leven. Het verhaal van Bert en Hans is een eerste aanzet tot nieuw onderzoek naar burgerverzet rond de Slag om Arnhem: verhalen die hopelijk, net als het verhaal van de Gebroeders Kuik, een plek zullen krijgen in Airborne Museum ‘Hartenstein’.

Onderscheidingstekens
Als laatste eerbetoon aan de beide broers zal het Airborne Museum de onderscheidingstekens die ze postuum hebben ontvangen opnemen in de erevitrines van de Hall of Fame.

Tentoonstelling Gebroeders Kuik. Tieners in het verzet
De nieuwe tentoonstelling is een verhaal over verzet, moed en burgerinitiatief en is van 2 oktober tot en met 31 december te zien in de Hall of Fame van het Airborne Museum. Over het leven van Bert en Hans is een speciaal boekje gepubliceerd dat voor € 2,95 te koop is in de museumwinkel.

Het Airborne Museum
Het museum is gehuisvest in de imposante 19e eeuwse Villa Hartenstein. Tijdens de Slag om Arnhem was dit het hoofdkwartier van de Britten. Op deze historische plek komen verhalen tot leven van zowel de Britse, Poolse en Duitse militairen, als die van de burgers die doodsangst doorstonden. Het museum toont een grote collectie authentieke wapens, documenten, films en foto’s. In de met prijzen bekroonde Airborne Experience waan je je letterlijk midden in de strijd. In deze ondergrondse ruimte ervaar je op indringende wijze het verloop van de Slag om Arnhem. Het museum in Oosterbeek en het Informatiecentrum in Arnhem ontvangen ruim 100.000 bezoekers per jaar. Het Informatiecentrum is gratis te bezoeken en bevindt zich aan de Rijnkade in Arnhem met uitzicht op de John Frost brug (a Bridge too Far).