Zoektocht naar tijdens WO2 verdwenen portret

Met de recente vondst van de bronzen paardensculpturen van de Oostenrijkse beeldhouwer Josef Thorak en de geruchten over de “nazitrein” in Polen vol roofkunst, is er volop aandacht voor tijdens de Tweede Wereldoorlog door de nazi’s geroofde of verdwenen kunst. Niet alle vermiste kunst haalt echter de voorpagina’s.

Een in 1935 door de Nederlandse kunstschilder Bart Peizel geschilderd portret van universiteitsprofessor Alexander Klein, dat is één van de vele vermiste kunstwerken waarnaar nog steeds gezocht wordt. Van groot historisch of artistiek belang is het schilderij niet, maar de emotionele voor zijn nabestaanden is des te groter. De professor ontving het portret bij zijn afscheid van de universiteit Groningen, waar hij van 1909 tot 1935 werkzaam was. Hij nam het mee toen hij in 1942 door de Duitse bezetter werd ondergebracht in Huize De Schaffelaar in Barneveld, een onderkomen voor Joden die vanwege hun maatschappelijk belang in het kader van Plan-Frederiks vooralsnog uitgezonderd werden van deportatie.

In 1943 werd Huize De Schaffelaar ontruimd en werden de bewoners naar kamp Westerbork gedeporteerd. Hun bezittingen, inclusief het portret van Alexander Klein, werden vermoedelijk door de Duitsers in beslag genomen en zijn mogelijk tijdelijk opgeslagen in de Eierhal aan de Langstraat. Daarna verdween elk spoor van het schilderij. De professor overleed in 1946 op 81-jarige leeftijd. Het was het de bedoeling dat het portret na zijn dood in de eregalerij van de universiteit opgehangen zou worden bij de portretten van de andere oud-professoren. Maar dit eerbetoon heeft, ondanks pogingen om het schilderij terug te vinden, nog altijd niet kunnen plaatsvinden.

Het kunstwerk van naar schatting 70 cm hoog en 50 cm breed is aangemeld in de Lost Art Internet Database, een project van de in 1994 opgerichte Lost Art Koordinierungsstelle in Magdeburg. De organisatie is belast met het terugvinden door de nazi’s geroofde of van tijdens de oorlog zoekgeraakte kunst en het teruggeven ervan aan de oorspronkelijke eigenaars, veelal mensen van joodse afkomst. Wie meer weet over wat er gebeurd is met de in beslag genomen eigendommen van Joodse geïnterneerden in Huize De Schaffelaar of over een mogelijke verblijfplaats van dit schilderij kan contact opnemen via het contactformulier op deze website. De contactgegevens van de familie zijn bij de redactie bekend.