Fotoverslag De Aanval: 5 dagen strijd om Rotterdam

Aan de zuidelijke oever van de Nieuwe Maas in de Rotterdamse Stadshavens bevindt zich de Onderzeeboodsloods van de voormalige Rotterdamsche Droogdok Maatschappij (RDM). De 4.600 m2 grote productiehal, waar eens in totaal 16 onderzeeërs gebouwd werden, wordt tegenwoordig benut voor culturele activiteiten. Van 30 april tot 25 oktober 2015 is hier een expositie opgesteld over de Duitse aanval op Rotterdam (van 10 tot 14 mei 1940), getiteld “De Aanval”. Een Heinkel-bommenwerper vormt het middelpunt van de tentoonstelling.

De expositie is een samenwerkingsproject van het Militär Historisches Museum Flugplatz Berlin-Gatow, Museum Rotterdam en Stadsarchief Rotterdam. Behalve in het Nederlands is de tentoonstelling ook in het Duits en Engels. De entree bedraagt €10,-.




De Onderzeebootloods maakte onderdeel uit van de Rotterdamsche Droogdok Maatschappij (RDM). Dit eens toonaangevende bedrijf bouwde van 1902 tot 1996 335 schepen, zowel voor de koopvaardij als de marine. Bekende schepen die hier van de helling liepen, zijn de passagiersschepen ss Nieuw Amsterdam en ss Rotterdam en de onderzeeboten van de Walrusklasse van de Koninklijke Marine. Tegenwoordig heeft het werfterrein van het ter ziele gegane bedrijf een educatieve en culturele functie. Het is bereikbaar met de waterbus/aqualiner naar Heijplaat-RDM en Bus 68 vanuit Zuidplein naar RDM-campus.


De expositie beslaat de volledige loods. De ruimte is schaars verlicht, wat een extra beleving geeft. Het middelpunt van de expositie vormt de Heinkel He111 bommenwerper. Met dit type bommenwerper werd Rotterdam op 14 mei 1940 door de Duitse Luftwaffe gebombardeerd. Dit specifieke toestel heeft aan het bombardement niet deelgenomen. Het werd onder licentie omstreeks 1956 in Spanje geproduceerd. Van 1940 tot 1956 werden door de Spaanse vliegtuigbouwer CASA 250 exemplaren van dit vliegtuig gemaakt. Ze werden tot de jaren 70 gebruikt door de Spaanse luchtmacht.



Het toestel is van alle kanten te bekijken. Vanaf een verhoging kun je het ook op ooghoogte bekijken.


Dit geëxposeerde exemplaar is eigendom van het Militär Historisches Museum der Bundeswehr en werd in 1969 gebruikt als rekwisiet voor de speelfilm “The Battle of Brittain”. Toen werd ook de Luftwaffe-camouflage aangebracht en kreeg de bommenwerper de fictieve registratie G1-AD.


De dodelijke lading van de Heinkel He111 die het grootste deel van het Rotterdamse centrum in puin legde. 650 tot 900 mensen kwamen om en ongeveer 80.000 werden dakloos.


Behalve voor het bombardement op 14 mei behandelt de tentoonstelling ook de voorafgaande dagen van strijd om de havenstad. Links: uitrusting van een Nederlandse korporaal der mariniers. Rechts: watergekoelde Schwarzloze-mitrailleur op het zijspan van een motorfiets. Het eerste luchtdoelwapen van de Nederlandse artillerie.


Links: uitrusting van een Duitse officier van de luchtlandingstroepen. Rechts: een PAK 36 (Panzerabwehrkanone 36) zoals die tijdens de Slag om Rotterdam door de Wehrmacht gebruikt is.


Links: Nederlands luchtdoelgeschut Oerlikon nr. 1. Rechts: witte vlag die door de Nederlanders gebruikt werd op de Willembrug bij de onderhandelingen over de capitulatie van de stad op 14 mei 1940. De bloedvlekken op de vlag zijn van een marinier die onderweg met een reep stof verbonden werd.


Grote projecties tonen beelden van de gebombardeerde stad. Daarnaast zijn er ook beelden met toelichting over o.a. de Duitse verovering van vliegveld Waalhaven en de gebeurtenissen in het door de Duitsers bezette gebouw van de Nationale Levensverzekeringsbank aan de Boompjes.


Links: deskundigen schetsen een genuanceerd beeld van de oorzaken en gevolgen van het bombardement. Rechts: terwijl ooggetuigen vertellen over hun traumatische ervaringen.


Links: maquette van Rotterdam voorafgaand aan het bombardement. Rechts: diorama van de stad na het bombardement. Slechts enkele gebouwen stonden nog overeind.


Uit het puin geredde gevelsteen. Deze bevond zich op het Gereformeerd Burgerweeshuis aan de Goudsewagenstraat.


Links: Nog twee gevelstenen. De linkse is eveneens afkomstig van het Gereformeerd Burgerweeshuis en de rechtse van een gebouw aan Haringvliet Zuidzijde 46. Rechts: een miniatuurversie van hert sculptuur “De verwoeste stad” van Ossip Zadkine. Het origineel bevindt zich op Plein 1940.

“De Aanval” is een zeer eigentijdse tentoonstelling waarbij multimedia en fysieke museale objecten in uitstekende verhouding met elkaar staan. De imposante Heinkel-bommenwerper en de aangrijpende ooggetuigenverslagen vullen elkaar goed aan en geven een indrukwekkend beeld van de gebeurtenissen in de havenstad gedurende de meidagen van 1940. De objectieve benadering, waarbij ook veel aandacht is voor de Duitse kant van de geschiedenis, sluit aan bij het hedendaagse inzicht in het bombardement. Meer informatie over de tot dusver al zeer druk bezochte expositie is te vinden op: www.deaanval1940.nl.