Fotoverslag Expositie Groningen 40-45

Groningen 40-45 is het zevende deel in de reeks 40-45, die onder redactie staat van René Kok en Erik Somers (beiden verbonden aan het NIOD). Dit voorjaar verschijnen nog delen over onder andere Leeuwarden (door Leendert Plaisier en Gerk Koopmans), Twente (door Jan Haverkate en Gerard Vaanholt) en Utrecht (door Ad van Liempt, tevens ambassadeur van de dertiendelige reeks). De makers hebben naar aanleiding van Groningen 40-45 een gelijknamige tentoonstelling samengesteld, die vanaf 4 maart in het Regionaal Historisch Centrum te bezichtigen is.



Op 2 mei 1945 werd Farmsum bevrijd, als laatste plaats in Groningen. De oorlog had vijf jaar geduurd. Meteen al op de dag van de Duitse inval in 1940 was een groot deel van de provincie bezet. Groningers moesten maar het beste ervan maken. Het verzet was aanvankelijk kleinschalig en ongeorganiseerd. Een uitzondering waren de communisten, die al voor de oorlog stelling namen tegen het fascisme.



Het jaar 1943 was een omslagpunt. Tijdens de April-Meistakingen werd in Groningen massaal gestaakt. Nadien volgde het verzet en de Duitse represailles elkaar op in een neerwaartse spiraal. De Sicherheitsdienst oefende tot het bittere einde vanuit het Scholtenhuis een ware terreur uit. Materiële oorlogsschade was er tot het voorjaar van 1945 amper.


Zakboekje van Pieter Johan Faber, medewerker van de Sicherheidsdienst.

Maar tijdens de bevrijding werd de Groninger binnenstad vernield, evenals veel dorpen in de omgeving van Delfzijl. Het zwaarst getroffen was de joodse gemeenschap. Slechts een enkeling keerde terug uit de kampen in het Oosten of wist door onderduik te overleven.



Bettie Jongejan (Oorlogs- en Verzetscentrum Groningen), Michael Hermse en Harry Romijn (RHC Groninger Archieven) stelden de fotoselectie samen. Martin Hillenga schreef de teksten.

Zeventig jaar na de bevrijding komen nog steeds onbekende foto’s van de oorlogsjaren boven water. Maar liefst driekwart van de afbeeldingen in het boek Groningen 40-45 werd niet eerder gepubliceerd.

Groningen 40-45, ISBN 978 94 625 8081 7, prijs 24,95 euro, 128 pagina’s.