Fotoverslag Theresienstadt

STIWOT-Forumlid Koos ging onlangs weer op pad met zijn fototoestel. Dit keer bezocht hij Theresienstadt, de voormalige vestingstad in het tegenwoordige Tsjechië die tijdens de Tweede Wereldoorlog in gebruik was als getto en concentratiekamp voor Joden. Hieronder zijn fotoverslag.

Theresienstadt is gebouwd als vestingstad door Oostenrijk-Hongarije en had dus een Duitse naam. Na de Eerste Wereldoorlog werd het gebied toegewezen aan Tsjecho-Slowakije en veranderde de naam in Terezín.


In Tsjecho-Slowakije woonde een grote Duitse minderheid van ongeveer 3 miljoen Sudeten-Duitsers in het gebied dat ze Sudetenland noemden en op de grens met Duitsland lag. Na de opkomst van de NSDAP van Hitler wilde deze groep zich aansluiten bij Duitsland, iets waar de regering van Tsjecho-Slowakije zich tegen verzette.

Om de vrede in Europa te bewaren dwongen Groot-Brittannië en Frankrijk in 1938 de Tsjecho-Slowaakse regering om Sudetenland aan Duitsland af te staan. Op deze foto de Duitse intocht in Leitmeritz (Litoměřice) dat op 4 km van Theresienstadt ligt.


Links: Op veel begraafplaatsen vind je nog steeds Duitse graven. Rechts: De meeste toeristen bezoeken de kleine vesting en komen niet in het verderop gelegen getto.


Links: Cellenblokken in de kleine vesting. Rechts: Een zwembad gebouwd door gevangenen in het voorjaar van 1942.


Links: De binnenplaats waar de Duitsers hun kantoren hadden. Rechts: In deze cel zat Gavrilo Princip; hij werd bekend als de moordenaar van aartshertog Frans Ferdinand van Oostenrijk, een daad die de directe aanleiding voor de Eerste Wereldoorlog vormde.


Links: Op deze begraafplaats net buiten de kleine vesting liggen ongeveer 10.000 personen begraven, gedeeltelijk in individuele graven, gedeeltelijk in massagraven. De overledenen zijn afkomstig uit de getto, de werkkampen uit de omgeving en de kleine vesting. Rechts en hieronder links: Als je van de kleine vesting naar de grote vesting loopt, kun je een kleine omweg langs dit monument maken. Volgens het informatiepaneel werd op deze plaats de as van 22.000 Joden in de rivier gegooid.


Rechts: De grote vesting (het getto) is bijna compleet in originele staat.


Op de muren nog originele opschriften.


Vanaf november 1941 arriveren de eerste Joden in Theresienstadt. De oplettende kijker zal zien dat dit in normale personenrijtuigen gebeurde.


De mensen werden ondergebracht in de aanwezige woningen en kazernes.


Een reconstructie van de woonsituatie.


Links: Joodse kinderen op de binnenplaats van de gettoschool. Rechts: Een toen & nu-foto gemaakt in hartje getto.


Links: Het dagelijkse leven in het getto. Rechts: Voetbalwedstrijd in het getto. Deze voetbalwedstrijd is ook te zien in de Duitse propagandafilm over Theresienstadt:
Theresienstadt. Ein Dokumentarfilm aus dem jüdischen Siedlungsgebiet. De Duitsers gebruikten Theresienstadt om het Rode Kruis het idee te geven dat het leven in de getto's goed was; het Rode kruis kreeg speciaal geselecteerde gevangenen, woningen en winkels te zien.
De bedoeling was de film, waarin deze goede leefomstandigheden te zien zijn, via neutrale landen, zoals Zweden en Zwitserland, de wereld in te sturen; door het einde van de oorlog is dit er niet van gekomen.


Links: Helaas kon ik de binnenplaats waar deze voetbalwedstrijd werd gespeeld niet meer bezoeken en moest een foto door het hek maken. Rechts en hieronder: Het getto museum.


Deze mini synagoge werd pas in de jaren '90 ontdekt.


Links: Het getto van Theresienstadt was overbevolkt daarom werden minisynagogen ingericht in o.a. schuren. De eigenaar van deze synagoge kwam in 1944 om in Auschwitz en na de oorlog werd deze ruimte gebruikt als opslagruimte. In de jaren '90 werd deze ontdekt en rond 2000 opgesteld voor publiek. Rechts en hieronder links: Er is in hetzelfde gebouw ook een reconstructie van de leefomstandigheden ten tijde van het getto.



Rechts: Op 3 mei 1945 droegen de Duitsers de controle over het kamp over aan het Rode Kruis en op 8 mei werd Theresienstadt door het Rode Leger bereikt.


Buiten het getto bevindt zich een begraafplaats waar Joden maar ook Russen begraven zijn.


Rechts: 5 kilometer van Theresienstadt lagen 2 werkkampen: Richard 1 en 2, die officieel onder kamp Flossenburg vielen. Ze lagen naast de plaats Litomerice (Leitmeritz in het Duits). Op deze foto de schoorsteen van het crematorium die over is gebleven.


Links: De werkplaatsen lagen als bescherming tegen geallieerde luchtaanvallen in grotten. Rechts: Ik kon de ingang nog vinden maar helaas niet naar binnen. Gelukkig kreeg ik toestemming van de Speleohistorický klub Brno om onderstaande foto's te gebruiken. Ze zijn dus (niet door mij) gemaakt in de gangen waar de productie van kamp Richard plaats vond.




Deze foto's maakte ik weer zelf: het zijn de bovengrondse gebouwen waar de dwangarbeiders gehuisvest werden. In totaal hebben 18.000 mensen in kamp Richard gewerkt waarvan er 4500 zijn overleden. De gebouwen waren voor en na de oorlog in gebruik als kazerne, nu staan ze leeg maar worden weer opgeknapt.