Herdenking 70 jaar ontruiming van kamp Vught op 5 september

Op vrijdag 5 september organiseert Nationaal Monument Kamp Vught een openbare herdenking van de ontruiming van het SS-concentratiekamp Vught in september 1944. Sinds 2004 herdenkt het herinneringscentrum elke vijf jaar deze ontruiming, waarmee een einde kwam aan ruim anderhalf jaar terreur in de bossen bij Vught. De herdenking start om 13.15 uur met een stille tocht vanaf het museum naar de voormalige fusilladeplaats. Daar wordt vervolgens in een herdenkingsprogramma stil gestaan bij deze indringende periode.


Prinses Juliana onthult monument op fusilladeplaats in 1947. © collectie Nationaal Monument Kamp Vught

Moedige mensen
De rode draad in de herdenking zijn de ‘moedige mensen’ van toen. Bas Westerweel, kleinzoon van de bekende verzetsstrijders Joop en Willy Westerweel, geeft met andere sprekers en artiesten invulling aan dit thema. Burgemeester Roderick van de Mortel van Vught spreekt, onder meer over zijn persoonlijke band met deze plek, en ook spreekt nabestaande Evert de Koning. Drie geestelijken - dominee Marieke den Hartog, rabbijn Menno ten Brink en aalmoezenier b.d. Jeffrey Vincentie -verzorgen een gezamenlijke overdenking. Gerard van Maasakkers, Renee van Bavel en de Fanfare ‘Bereden Wapens’ van de Koninklijke Landmacht zorgen voor een passende muzikale omlijsting.

Dolle Dinsdag
Kamp Vught, 5 september 1944. Op deze ‘Dolle Dinsdag’ en de volgende dag, 6 september, werden in grote haast duizenden gevangenen in veewagons gejaagd en per trein naar Duitsland afgevoerd. De mannen kwamen terecht in kamp Sachsenhausen , de vrouwen moesten naar kamp Ravensbrück. Er volgde nog een lange winter vol ontberingen, waarin veel gevangenen overleden. Kamp Vught werd leeggeroofd door de Duitsers, waarbij uit de gijzelaarskampen Haaren en Sint-Michielsgestel naar Vught gevoerde gijzelaars moesten helpen.

Bevrijding
De gemeente Vught en omgeving werden op 26 en 27 oktober bevrijd door troepen van de Highland Division, met name Engelse tanks van de Northamptonshire Yeomanry en grondtroepen van de Schotse Black Watch. De geallieerden namen het lege kamp meteen in gebruik als interneringskamp voor NSB’ers, Rijksduitsers en van collaboratie verdachte Nederlanders, tevens als opvangkamp voor Duitse burgerevacués uit het Selfkantgebied ten oosten van Sittard.

Monument
In 1947 werd door prinses Juliana op de executieplaats in het bos een nationaal monument onthuld. Op de kalkstenen platen worden, naar woonplaats gerangschikt, de namen van 329 geëxecuteerde verzetsmannen genoemd. Dit was lange tijd het enige openbare gedenkteken dat herinnerde aan de gebeurtenissen in kamp Vught. Jaarlijks houdt de gemeente Vught op 4 mei ’s avonds hier een dodenherdenking.

Stille tocht
Op 5 september is de entree tot het herinneringscentrum vrij. Vanaf 12.30 uur is er ontvangst met koffie/thee. Om 13.15 uur vertrekken bezoekers voor de stille tocht naar het monument op de voormalige fusilladeplaats. Tamboers van het Gilde Sint Catharina uit Vught leiden de stoet. Langs de route lezen jongeren van de Vughtse Sportclub Prins Hendrik namen van slachtoffers van kamp Vught voor en ontsteekt een van hen bij het monument een vuurschaal. Namens alle aanwezigen wordt tijdens de herdenking door nabestaanden één krans gelegd. Na afloop is er een defilé, waarbij eenieder zelf meegebrachte bloemen kan leggen.

Live uitzending
De herdenking wordt live uitgezonden door de NOS en Omroep Brabant. Journalist Ad van Liempt en onderzoeker Marieke Meeuwenoord geven bij de NOS toelichting tijdens de het programma.
Op 5 september wordt om 21.00 uur op Nederland 2 de documentaire ‘Tussen hemel en hel’ van Joost Seelen (2002, Zuidenwind Filmprodukties) uitgezonden waarin oud-gevangenen vertellen over hun herinneringen aan kamp Vught.