Opstand in Sobibor herdacht

Op 12, 13 en 14 oktober staan alle activiteiten in het Herinneringscentrum Kamp Westerbork in het teken van de opstand in Sobibor, zeventig jaar geleden.

Op 14 oktober 1943 ontsnapten ongeveer driehonderd gevangenen, onder wie de Nederlandse Selma Wijnberg uit het vernietigingskamp Sobibor. Haar verhaal is te zien in de film Selma, de vrouw die Sobibor overleefde, gebaseerd op de gelijknamige biografie geschreven door Ad van Liempt, en wordt op 12, 13 en 14 oktober vertoond in het Herinneringscentrum.

Op zondag 13 oktober is er ook een bijzondere lezing. Marco de Groot vertelt over zijn familiegeschiedenis en de rol die Sobibor daarin speelt. Daarnaast is er een expositie te zien over het vernietigingskamp in Polen.

Selma Engel-Wijnberg
Selma Engel-Wijnberg (1922) is Nederlands Holocaustoverlevende en een van de weinige Nederlandse gevangenen van vernietigingskamp Sobibor die daaruit ontsnapte. Wijnberg groeide op in Zwolle waar haar ouders een hotel hadden, Hotel Wijnberg. Vanaf september 1942 was ze ondergedoken en haar onderduiknaam werd Greetje van den Berg. Ze werd op 18 december op straat door de politie gearresteerd en naar kamp Vught gebracht, hierna verbleef ze een week in kamp Westerbork, van waaruit ze in april 1943 op transport ging naar Sobibor. Na haar ontsnapping tijdens de opstand van 14 oktober 1943, vluchtte ze met haar geliefde Chaim Engel, een Pools-Joodse medegevangene die zij in Sobibor had leren kennen. Het paar vluchtte en dook negen maanden lang onder op de zolder van een boerderij, tot aan de bevrijding van Polen in juli 1944 door het Rode leger.

Marco de Groot
Marco de Groot (1939) zwierf in de oorlog als Joods jongetje van het ene naar het andere onderduikadres. “Ik was zes maanden en zeventien dagen oud toen de Duitsers ons land binnenvielen. Drieënhalf jaar later was ik wees. Oorlogswees.” Tot zijn 38e levensjaar had Marco slechts vage herinneringen aan zijn ouders. Hij was echter te bang om een zoektocht te starten naar zijn verleden. Tot een toevallige ontmoeting hem op het spoor zette van het lot van zijn vader. Hij ontdekte dat zijn vader en moeder in 1943 via Westerbork waren afgevoerd naar het vernietigingskamp Sobibor in Polen. Daar zijn zij bij aankomst nog dezelfde dag vermoord. Wanneer Marco meer dan een halve eeuw daarna wordt gevraagd om medeaanklager te willen zijn in het proces tegen Demjanjuk, kampbewaker in Sobibor, aarzelt hij geen moment. “Dit is het enige wat ik nog kan doen voor mijn ouders” aldus Marco. Het proces valt zwaar, maar blijkt tevens de beste therapie te zijn die hij ooit heeft gehad.

De ooggetuigenlezing van Marco de Groot op zondag 13 oktober in het Herinneringscentrum Kamp Westerbork begint om 14.00 uur. Na afloop zal hij zijn boek Oorlogswees, waarin hij zijn levensverhaal beschrijft, signeren.

De film Selma, de vrouw die Sobibor overleefde wordt doorlopend vertoond tijdens openingstijden van het museum.
Het bijwonen van de lezing en/of de film van Selma Wijnberg is inbegrepen bij de entreeprijs van het museum.

Naast de activiteiten in Westerbork vindt op 14 oktober de jaarlijkse herdenking plaats in Sobibor. De NOS laat hiervan live beelden zien op televisie van 19.55 – 20.20 uur. Dirk Mulder, directeur van het Herinneringscentrum, is aanwezig bij de herdenking als lid van de internationale expertgroup (adviesorgaan herinrichting kampterrein in Sobibor) en als lid van het Comité van Aanbeveling van de stichting Sobibor in Nederland.