STIWOT Battlefieldtour “Grebbelinie mei 1940”

In navolging van de twee edities van vorig jaar, werd op 25 mei 2013 wederom een STIWOT Battlefield Tour langs de Grebbelinie georganiseerd. Net als in 2012 kon de organisatie zich weer verheugen op een groot aantal belangstellenden. Ook nu was de excursie in korte tijd weer volgeboekt.

Onder het genot van een kop koffie verzamelden we ons op het parkeerterrein van station Veenendaal-de Klomp. Voor een deel van de mensen was het een vertrouwd weerzien met bekenden, anderen hadden zich vanuit hun specifieke interesse speciaal voor deze Battlefield Tour aangemeld. Om stipt 10.00 uur vertrokken we onder leiding van onze deskundige gids Barry van Veen richting Leusden. Op de weg er naartoe zette hij in grote lijnen uiteen hoe de Grebbelinie tot stand was gekomen en ging in op de mobilisatie van het Nederlandse leger in de aanloop naar 10 mei 1940.



De eerste stop werd gemaakt bij de Asschatterkade. Enkele jaren geleden is deze 2500 meter lange keerkade gerestaureerd. Bovenop de kade wees Barry ons op de verschillende verdedigingswerken die hier zijn gebouwd. We bezochten een tankversperring, verschillende kazematten en de loopgraven vanwaar de militairen zich in mei 1940 succesvol hebben verdedigd tegen de Duitse opmars. Historische foto’s die destijds ter plaatse zijn gemaakt, ondersteunden zijn verhaal. Nadat we een groot deel van de kade hadden doorlopen, stapten we weer in de bus.



Onze volgende stop was in Woudenberg, waar we een bezoek brachten aan Hoeve de Beek. Bij de onlangs gereconstrueerde loopgraaf werd verteld hoe ons leger erin slaagde de aanvallen vanuit Scherpenzeel door de Duitse 227e Infanteriedivisie succesvol af te slaan. Het beeld van deze gevechten werd nog eens ondersteund doordat Barry citeerde uit één van de ooggetuigenverslagen die bewaard zijn gebleven.



Aansluitend liepen we richting de deel. Daar was, net als vorig jaar, weer een geheel verzorgde lunch voorbereid. Om in te spelen op het karakter van deze excursie, werd de soep opgediend in ouderwetse gamellen. Voor wie interesse had was er na de lunch nog tijd om de tentoonstellingsruimte te bezoeken. Daar werden de deelnemers opgevangen door vrijwilligers van Stichting Grebbelinie in het Vizier, die enthousiast vertelden over hun hobby, de tentoonstelling en de door hun onlangs gereconstrueerde loopgraaf waar we eerder een bezoek aan hadden gebracht.



Nieuw in het programma, was een bezoek aan ‘De Engelaar’ even buiten Renswoude. Tijdens de aanvallen op 12 en 13 mei 1940 slaagden de verdedigers onder leiding van kapitein Moquette erin hier lange tijd de vijand tegen te houden. Opmerkelijk - zo bleek uit een ooggetuigenverslag waaruit Barry citeerde - was dat de verdediging met een kleine bezetting zolang stand had gehouden. Toen de Duitsers uiteindelijk de verdediging wisten op te rollen, meende zij door de hoofdverdediging te zijn doorgebroken. Hun verrassing was groot toen Moquette hen vertelde dat ze al die tijd waren opgehouden door maar 32 man en dat dit slechts een voorpost van de Grebbelinie betrof!



Vervolgens reden we verder richting Rhenen. Een Battlefield Tour aan de Grebbelinie is natuurlijk niet compleet zonder een bezoek aan de Grebbeberg. Op deze plek voltrok zich wellicht de meeste aansprekende veldslag tijdens de meidagen van 1940. Stap voor stap werd uitgelegd hoe de Duitsers zich hier een weg door de Nederlandse verdediging wisten te slaan. Via het Hoornwerk aan de voet van de berg, de plek waar in 1940 de frontlijn lag, reden we de berg op. In het kielzog van de SS-Standarte Der Führer, die op 12 mei 1940 erin slaagde hier de flanken van de berg te veroveren, kwamen we bij de stoplijn. Hier volgde een ooggetuigenverslag waar uit eerste hand de algehele situatie van die dagen weerklinkt, namelijk één van chaos, veroorzaakt door het uitblijven van een adequate bevelen van hogerhand. Dat deze situatie ook betrekking had op de achtergelegen stoplijn bleek wel uit het verhaal van majoor Jacometti. Op 12 mei 1940 verkeerde hij in de veronderstelling dat slechts enkele Duitsers tot op de berg waren doorgedrongen. In werkelijkheid bleek het om een veel groter aantal te gaan. Bij een tegenaanval onder zijn leiding kwam hij om het leven.



Een waardige afsluiting van deze Battlefield Tour vormde een bezoek aan het Militair Ereveld. Na een korte inleiding was er voor iedereen tijd om zelf een wandeling langs de graven te maken en een bezoek te brengen aan het informatiecentrum. Het monument voor het 8e Regiment Infanterie, dat voor een belangrijk deel verantwoordelijk was voor de verdediging van de Grebbeberg, werd geflankeerd door de kransen die er tijdens de jaarlijkse herdenking waren gelegd. Dat de herinnering en dankbaarheid aan hen die voor onze vrijheid hebben gevochten na 73 jaar nog steeds groot is, werd hiermee eens te meer bevestigd.

“Den Vaderland ghetrouwe, Blijf ick tot in den doot”