Documentaire Psychiatrisch Ziekenhuis in Franeker

Het voorheen Psychiatrisch Ziekenhuis (PZ) in Franeker, waar de GGZ Friesland uit is voortgekomen, heeft in de Tweede Wereldoorlog een grote rol gespeeld voor de meest kwetsbare mensen tijdens de Duitse bezetting. Voor Joodse onderduikers, oorlogsvluchtelingen en pyschiatrische patienten was het ziekenhuis een veilige plek om onder te duiken en bescherming te vinden. Ook had het ziekenhuis in de laatste oorlogsjaren een grote gaarkeuken voor de Franeker bevolking.

In de uit 2 delen bestaande documentaire Een vergeten geschiedenis reconstrueert Omroep Friesland aan de hand van herinneringen van oud-verpleegsters en inwoners van Franeker hoe het ziekenhuis zich in oorlogstijd onder barre omstandigheden staande wist te houden. Documentairemaker Gerard van der Veer heeft met behulp van een onderzoeksteam van GGZ Friesland 5 verpleegsters kunnen vinden die nog in leven zijn. In de documentaire vertellen ze samen een oorlogsverhaal dat altijd onderbelicht gebleven is.

Franeker was in de Tweede Wereldoorlog met 350 NSB-ers een bolwerk van lui die sympatiseerden met de Duitsers. De NSB kreeg zelfs zeggenschap in leiding geven en hoe te werken binnen het ziekenhuis. Binnen dit klimaat moest het personeel wat aan de goede kant stond steeds meer in het geheim werken om Joden en stadsgenoten die gevaar liepen onder te laten duiken in dit ziekenhuis. Vanaf 1943 wordt het Ziekenhuis een toevluchtsoord van verdrevenen en psychiatrische patienten vanuit het hele land. Wanneer de Duitsers de psychiatrische ziekenhuizen in Bennebroek en Zuidlaren opeisen om als kazerne te dienen voor het eigen leger komt er een stroom van Psychiatrische patienten naar Franeker op gang.

Het aantal patienten groeit van 800 naar 1700. Het ziekenhuis zit zo vol dat ook 6 scholen ingericht worden voor de opvang. Onder deze zware omstandigheden breken ziektes zoals dysenterie, difterie en tbc uit. Uiteindelijk komt een groot aantal patienten te overlijden ten gevolge van verzwakking en ziektes. Een vergeten geschiedenis is een aangrijpend verslag van verpleegsters die nu rond de negentig jaar zijn. Sommigen hebben meer dan 60 jaar lang niet of bijna niet over hun ervaringen gesproken. Nu naar hun herinneringen wordt gevraagd maakt dat meer los dan dat ze eigenlijk gedacht hadden.

De documentaire in twee delen is hier te bekijken:
- Fryslan DOK