STIWOT Battlefieldtour "Arnhem en Oosterbeek"

Zondag 28 april 2013 stond in het teken van de STIWOT Battlefieldtour over de Slag om Arnhem. Onder de deskundige leiding van Jeroen Niels brachten we een bezoek aan de voormalige slagvelden rond Arnhem en Oosterbeek, plaatsen die een belangrijke rol speelden tijdens Operatie Market Garden. Maar niet voordat alle deelnemers genoten van een kopje koffie of thee uit de onlangs speciaal voor STIWOT Reizen aangeschafte drie liter grote koffiekannen.

We startten klokslag 10.00 uur in de ochtend met de wandeling langs de door de Britse luchtlandingstroepen verdedigde Perimeter in en rondom Oosterbeek. Over het ontstaan van deze perimeter werd door Jeroen eerst uitleg gegeven vanaf de trap van Hotel Hartenstein. Het gebouw dat gedurende de slag centraal stond als het hoofdkwartier van de Britse luchtlandingstroepen onder leiding van generaal-majoor Roy E. Urquhart.



Via het park achter Hotel Hartenstein liepen we langs één van de 17-ponder anti-tank kanonnen die zo’n belangrijke rol speelden gedurende de strijd. Dankzij deze kanonnen waren de verder veelal lichtbewapende luchtlandingstroepen lange tijd in staat de Duitse gepantserde voertuigen op afstand te houden. De volgende bezienswaardigheid was het sportcomplex achterin het park waar ten tijde van de slag de Duitse krijgsgevangen een schop in de hand gedrukt kregen om een schuttersputje te graven. Niet voor de Britten, maar om zichzelf te beschermen tegen de mortiergranaten die Duitse troepen op de Britse stellingen afschoten.



Langs de oude met granaatscherven doorzeefde bomen verlieten we het park en passeerden Huize “De Brem”. Tijdens de gevechten een Regimental Aid Post en de plaats waar op 19 augustus 1994 de overblijfselen van twee veldgraven gevonden werden. Over de Van Lennepweg betraden we het door het Border Regiment verdedigde deel van de Perimeter. Nadat we de bossen van de Hemelsche Berg achter ons hadden gelaten liet Jeroen ons zien hoe het mogelijk was dat dit gedeelte van de Perimeter slechts door kleine eenheden succesvol verdedigd kon worden.



De Britse verdediging van de Westerbouwing was niet succesvol. Duitse troepen wisten op 21 september 1944 deze strategisch belangrijke hoogte te veroveren. Vanaf dat moment beheersten zij de rivier, de oevers, de uiterwaarden en het Drielse veer. Ongezien de Rijn oversteken in de omgeving van Oosterbeek was er vanaf dat moment niet meer bij voor de Britten. De gevolgen hiervan zagen we toen we onze wandeling voortzetten langs de uiterwaarden van de rivier en de Oude Kerk. Grotendeels mislukte pogingen van het Dorset Regiment en Poolse luchtlandingstroepen om de Britten in de Perimeter te versterken leiden uiteindelijk tot een gedwongen evacuatie. In de nacht van 25 op 26 september 1944 verlieten de Britse luchtlandingstroepen de Perimeter en trokken zicht terug over de Rijn.



Wij trokken ons terug voor een heerlijke lunch in Restaurant Schoonoord wat tijdens de strijd diende als noodhospitaal. Nadat iedereen genoeg gegeten en gedronken had stapten we in de luxe touringcar van Betuwe Express om de landingsterreinen, de opmarsroutes naar Arnhem en de brug in Arnhem te bezoeken. Op weg naar de landingsterreinen passeerden we de locatie waar de auto van de stadscommandant van Arnhem, generaal-majoor Friedrich Kussin, door Britse luchtlandingstroepen werd doorzeefd. Kussin overleefde zijn treffen met de Britten niet.



Op Landingzone S besprak Jeroen de globale aspecten van de luchtlandingsoperatie met ons. Vanaf het moment dat we voorbij Dropzone X en Landingzone Z reden traden we in de voetsporen van het 2e Parachutistenbataljon onder leiding van Luitenant-Colonel John Frost. Over de zuidelijke opmarsroute passeerden we Heelsum, Heveadorp en Oosterbeek-Laag waar de Britse luchtlandingstroepen de spoorbrug over de Rijn voor hun neus de lucht in zagen vliegen. Na het binnenrijden van Arnhem maakten we tijd om de gevechten in de omgeving van het Elisabeths Gasthuis te bespreken. Hier liepen de pogingen om het 2e Parachutistenbataljon, dat inmiddels de brug had bereikt, te ontzetten vast. Ook het huis waar generaal-majoor Roy E. Urquhart op zolder spannende uren beleefde bekeken we.



Uiteindelijk arriveerden we bij de hoofdprijs van Operatie Market Garden, de verkeersbrug over de Rijn. Hier gaf Jeroen ons uitleg over de steeds moeilijker wordende en uiteindelijk onmogelijke strijd van het 2e Parachutistenbataljon onder leiding van Luitenant-Colonel John Frost. De deelnemers bezochten vervolgens het Informatiecentrum over de Slag om Arnhem aan de voet van de brug alvorens we terugkeerden naar Oosterbeek. Hier sloten we af op de Airborne Begraafplaats.




Deze indrukwekkende plaats laat de opoffering zien van de “Slag om Arnhem”. Jonge jongens, voor wie Arnhem vaak niet meer was dan een plaats op een kaart. Helden die voor onze vrijheid gevochten hebben en waarvan velen het grootste offer hebben gebracht. Dat zij voor altijd mogen worden herdacht, of zoals op de steen van de begraafplaats staat te lezen:

"Their name liveth for evermore"