Fotoverslag Op zoek naar Sporen van Auschwitz-Monowitz

STIWOT-forumlid Wijnhoven bezocht recent Oswiecim in Polen, waar zich tijdens de Tweede Wereldoorlog het beruchte concentratie- en vernietigingskamp Auschwitz bevond. Hij maakte meerdere fotoreportages, waaronder de onderstaande van de omgeving en overblijfselen van Auschwitz-Monowitz.

Auschwitz III (Monowitz) leverde gevangenen voor slavenarbeid in de Buna-werke, de fabriek van het chemieconcern IG Farben waar synthetische rubber geproduceerd werd. Het kamp opende zijn poorten op 26 oktober 1942 en was in gebruik tot 18 januari 1945. Op het hoogtepunt bevonden zich ongeveer 11.000 gevangen in het kamp. In oktober 1944 vond de laatste selectie plaats.

In het totaal werden 7.295 dwangarbeiders na selectie omgebracht in het vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau. Uitputting, honger en ziekte eisten nog eens 10.000 levens. Een bekende ex-gevangene van Monowitz is Nobelprijswinnaar Elie Wiesel. Hij legde zijn ervaringen vast in het boek Nacht.

In tegenstelling tot Auschwitz I en II is er van Auschwitz III niet veel meer terug te vinden.



Links: De weg naar kamp Monowitz. Gevangenen lopen van het kamp af in de richting van de Buna-werke. De barak op de achtergrond (toen-foto) hoort bij het kamp. Rechts: Barak in de zuidwesthoek van het voormalige kamp. De barak maakte deel uit van de SS kazerne in het kamp en is ergens tussen juni '44 en januari '45 gebouwd.



Links: De SS barak was mij al bekend, maar daar vlakbij stuiten we op deze barak. De voorkant is verbouwd maar de achterkant lijkt origineel. De barak staat op de plek waar zich destijds het blok voor politieke gevangenen bevond. Ik heb er niks over kunnen vinden, maar het zou zomaar kunnen dat de barak al bekend is of misschien zelfs naoorlogs is? Rechts: Een overlay van oude en nieuwe luchtfoto's toont dat de barak op exact dezelfde plek staat als de aangegeven barak op de luchtfoto (zie cirkel).



Diezelfde barak van buiten (links) en binnen (rechts).



Links: Zo'n 100 meter buiten het voormalige kamp aan de zuidkant ligt een SS bunker die bescherming bood tegen luchtaanvallen. Rechts: De omgeving is bezaaid met eenmansbunkertjes.



Links: De hierboven weergegeven bunker van binnen. Rechts: Nog een schuilbunkertje.



Ongeveer 400 meter ten zuiden van het kamp Monowitz lag Lager VI 'Pulverturm'. Ook wel bekend als POW kamp E715. Het was een kamp voor Britse krijgsgevangenen. Op 20 augustus 1944 werd het IG Farben complex gebombardeerd waarbij één bom het kamp treft. 38 Britse gevangenen komen hierbij om het leven. Enkele gevangenen getuigen na de oorlog over de misdaden die zij zagen in het naburige kamp en het IG Farben complex. Er verbleven 1400 gevangenen in het kamp, later werd dat gehalveerd.



Links: Mogelijk de overblijfselen van latrines in Lager VI. Rechts: Ondergrondse reservoir aan de westkant van Lager VI.



Links: Hetzelfde ondergrondse reservoir van dichtbij. Rechts: Watertoren in Lager VI.



Zo'n 700 meter ten oosten van Monowitz bevond zich Lager V 'Tannenwald'. In het kamp zaten voornamelijk niet-Joodse vrouwen uit Rusland en de Oekraïne. De omstandigheden in het kamp waren zeer slecht. De gevangenen hadden weinig eten en kleding, sommigen liepen op blote voeten. De vrouwen stonden bloot aan mishandeling en verkrachting. De bewaking van het kamp had blijkbaar geen hoge prioriteit: van de 944 gevangenen waren er voor 20 augustus 1942 al 118 gevlucht. Links: De locatie waar Lager V zich bevond. Rechts: De Buna-werke (ook de vier onderstaande foto's zijn van deze fabriek).







Links: De richting van waaruit de Russen kwamen die de Kampen bevrijden. Rechts: De Joodse begraafplaats in Auschwitz werd gedeeltelijk vernield door de Duitsers.



Dezelfde begraafplaats als hierboven.



Op een dikke kilometer van het hoofdkamp ligt het Auschwitz sub-kamp Rajsko . Er zaten ongeveer 250 vrouwen gevangen. Er werkten ook gevangenen uit het hoofdkamp (mannen) en Birkenau (vrouwen). De omstandigheden waren beter dan in de omliggende kampen. Onder de gevangenen zaten veel hoogopgeleiden. Het kamp was eigenlijk een grote boerderij met akkers, kassen een tuin en een laboratorium. Er werden agrarische experimenten uitgevoerd in opdracht van IG Farben met o.a. de rubberplant. De SS had er ook een instituut voor hygiëne en een meteorologisch onderzoeksstation. De barakken bestaan helaas niet meer, wat rest zijn het gebouwtje en de kassen. Ook alle onderstaande foto's zijn op dezelfde locatie genomen.