Fotoverslag Rondom kamp Auschwitz I (deel 1/2)

STIWOT-forumlid Wijnhoven bezocht recent Oswiecim in Polen, waar zich tijdens de Tweede Wereldoorlog het beruchte concentratie- en vernietigingskamp Auschwitz bevond. Hij maakte meerdere fotoreportages, niet van het kamp, maar van de omliggende omgeving waar nog talrijke bouwwerken te vinden zijn uit de naziperiode. Hieronder het eerste deel van zijn bezoek aan de omgeving van kamp Auschwitz I, het hoofdkamp.

Op het buiten het kampterrein gelegen station Auschwitz bevond zich tot 1944 de 'Judenrampe' waar gedeporteerden arriveerden en vervolgens na selectie te voet naar de kampen werden gebracht. In het voorjaar van 1944 verplaatse men de 'Rampe' naar kamp Birkenau. Men legde een rails vanaf het station noordwaarts richting Birkenau naar de welbekende Judenrampe die er ook vandaag de dag nog ligt.

Een minder bekende spoorwegaftakking gaat vanaf het station zuidwaarts richting het hoofdkamp en eindigt op steenworp afstand naast het hoofdkamp (westzijde). Het spoor wordt niet meer gebruikt en grote delen ervan zijn inmiddels verdwenen. Het leek me leuk om het spoor eens na te lopen omdat er zich langs de route een aantal interessante locaties bevinden. Het spoor werd gebruikt voor goederen en is zover ik weet nooit voor gevangenenvervoer gebruikt.

Zuidwaarts vanaf het station staat een van de Krupp fabrieken die door gevangenen is gebouwd en waar gevangenen te werk werden gesteld in de staal- en wapenindustrie. Tussen 1942 en 1945 zijn er ongeveer 100.000 dwangarbeiders tewerkgesteld in de bijna 100 Krupp fabrieken (in Duitsland, Polen, Oostenrijk, Frankrijk en Tsjecho-Slowakije).



De Krupp-fabriek in 1941.


Diezelfde fabriek in 2012.

Vestigingen van DAW (Deutsche Ausrüstungswerke) zaten vaak rondom de kampen en maakten deel uit van de SS (SS-WVHA). Dankzij de kampen had DAW de beschikking over een onuitputtelijke bron aan voornamelijk Joodse dwangarbeiders. In DAW-Auschwitz (gebouwd door gevangenen) werden ongeveer 600 gevangenen uit het hoofdkamp tewerkgesteld (metaalbewerking en houtbewerking). Veel onderdelen in de kampen werden hier gemaakt. Ook de deuren van de gaskamers en de dummy douchekoppen zouden hier gemaakt zijn. Op 7 Juni 1944 bestelde de administratie van Birkenau vier grote zeven bij DAW. De gaatjes in de zeef mochten niet groter dan 10 mm zijn. Ze waren bedoeld om de as uit de crematoria te zeven. In de DAW gebouwen in Auschwitz zit tegenwoordig een school.


De DAW-fabriek in aanbouw in 1941.


Het fabrieksgebouw tegenwoordig met rechts het voormalige hoofdgebouw.



We volgen het spoor (nog steeds zichtbaar) zuidwaarts. Even verderop ligt het terrein waar zich Effectenlager I (Kanada I) bevond. Hier werden alle geroofde eigendommen van de gevangenen gesorteerd, opgeslagen en uiteindelijk per trein vervoerd. In '42 en '43 werkten er tussen de 1000 en 1600 gevangenen. In 1944 werkten er nog maar 200 gevangenen nadat 'Kanada II' in Birkenau werd geopend. Tegenwoordig bevinden zich op de plek een aantal kleine bedrijfjes. Van de oorspronkelijke gebouwen is niets meer te vinden.


Deze panden maakten deel uit van het verwarmingssysteem.


Even verderop langs de route ligt het voormalige SS hoofdkwartier. Op de zwart-wit foto rechts zijn op de voorgrond gevangenen te zien. (De twee wagons geven de spoorlijn aan die we volgen.)


Achter het hoofdkwartier ligt het Unterkunftsgebäude voor SS-officieren.



Vervolgens het Unterkunftsgebäude voor SS-soldaten. De foto van tijdens de oorlog is genomen onder het eerste afdak.


Als laatste langs de rails ligt het voormalige SS-gebouw dat in gebruik was als keuken, kantine en theater.


Op steenworpafstand van het hoofdkamp eindigt de rails.

Voor het tweede deel van mijn fotoverslag van mijn bezoek aan de omgeving van Auschwitz I klik hier.

Archieffoto's: © Yad Vashem