Herdenking eerste transport uit kamp Westerbork

Zondag 15 juli wordt op het terrein van kamp Westerbork, in aanwezigheid van minister-president Rutte, stilgestaan bij het vertrek van de eerste trein naar Auschwitz. Op 15 juli 1942 deporteren de nazi’s 1132 joden naar het beruchte vernietigingskamp, waar zij bijna allemaal meteen na aankomst worden vermoord. Na deze eerste trein volgen nog 92 andere transporten, waarmee in totaal 107.000 voornamelijk Nederlandse Joden naar het Oosten worden gestuurd. Slechts vijfduizend van hen keren terug.

“Het zijn allemaal mannen uit Amsterdam, bleek van emotie en vermoeidheid. Gisteren thuis afscheid genomen, vannacht in een trein gestapt, vanuit Hooghalen vijf kilometer gelopen, met rugzak en dekenrol, daarna de registratie. Dan horen ze dat ze direct terug naar de trein moeten. Sommigen hadden gedacht dat ze eerst nog in Westerbork zouden blijven”.

In zijn oorlogsdagboek ‘Treinen op dood spoor’ beschrijft kampgevangene Fred Schwarz de aankomst van de eerste honderden Amsterdamse Joden, die met het eerste transport naar Auschwitz worden gedeporteerd. Twee jaar later wordt hij zelf op transport gesteld naar Theresienstadt en later Auschwitz.

Ter herinnering aan de tragedie van de Jodenvervolging, nog maar zeventig jaar geleden, vindt op
15 juli vanaf 15.00 uur een herdenking plaats op de plek waar de treinen vertrokken: kamp Westerbork. Minister-president Mark Rutte houdt een korte overdenking, er klinkt muziek, er zijn filmbeelden van een transport uit Westerbork te zien en er worden dagboekfragmenten voorgelezen door nabestaanden van de gedeporteerden van het eerste transport. Van honderd van hen zijn foto’s bewaard gebleven. Ze zijn te zien bij het monument van De 102.000 Stenen op de voormalige appèlplaats.

Rabbijn Ies Vorst, geboren in kamp Westerbork, bidt het Jizkor, een gebed voor de zielenrust van de overledenen. Naast het programma bij de Rampe op het voormalig kampterrein, is er in het museum de expositie ‘Westerbork – Auschwitz-Birkenau’ te zien. En zijn er speciale rondleidingen om 12.00 en 14.00 uur, waarin Het Eerste Transport centraal staat.