Wie herkent de laatste gevangenen van het Oranjehotel?

Het NM Oranjehotel is op zoek naar de namen van een groep mannen die op een unieke foto staan afgebeeld. Het betreft de laatste gevangenen uit het Oranjehotel, de bijnaam voor de Scheveningse gevangenis tijdens de Tweede Wereldoorlog, die op 7 mei 1945 werden bevrijd. Door deze mannen een naam te geven wil het museum, tachtig jaar na dato, hun plaats in de geschiedenis verduidelijken.

Bron foto: NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies (maker onbekend).

Op de foto zien we vijftien mannen, sommigen op de rug gezien, in een vrachtwagen. Op de wagen staat ‘Afgezwaaiden Oranjehotel’. Bekend is dat de foto op 7 mei 1945 is gemaakt in de Scheldestraat (hoek Pletterijkade) in Den Haag. Oud-gevangene Nico van Hasselt (1924-2018) die op de foto als zevende van links staat afgebeeld, herinnert zich hoe hij op deze dag door de Binnenlandse Strijdkrachten werd bevrijd:

‘We werden toen op een groentekar geladen en eerst naar Utrecht gebracht. Daar moesten we kijken hoe een paar van die meiden kaalgeschoren werden. Daar dachten ze dat ze ons daar een plezier mee deden, maar daar hadden we echt helemaal geen behoefte aan’.

Oranjehotel en de bevrijding
Het Oranjehotel werd na de capitulatie van het Duitse leger op 5 mei 1945 niet meteen overgedragen. Dit was typerend voor de chaotische situatie van de meidagen van 1945. De gevangenis lag in het Sperrgebiet, waar het Duitse leger het nog voor het zeggen had. De cellen van het Oranjehotel bleven dicht. Wel had de Duitse bezetter zich de dagen ervoor al voorbereid en op de binnenplaats een groot deel van de gevangenisadministratie verbrand. De eerste gevangenen kwamen op 6 mei vrij.

Identiteit onbekend
Van een aantal mannen op de foto weten we inmiddels de identiteit, van links naar rechts: Henk van Kooten (A), Paul de Nooij (B), Wijnand Hengeveld (C), Nico van Hasselt (D), Feitse van de Zouw (E) en Willem Wieringa (F). Van twee personen hebben we de identiteit niet zeker kunnen bevestigen: Johan Nikkels (G) en Willem de Koning (H).

Afkomstig uit Ede en omgeving?
Deze mannen, afgezien van Van Hasselt en Wieringa, waren afkomstig uit omgeving Ede en waren wegens verzetsactiviteiten in april 1945 door de SD gearresteerd. Via de SD-gevangenis in Lunteren “De Wormshoef” en Kamp Amersfoort waren ze op 18 april in het Oranjehotel opgesloten. Het is goed mogelijk dat de andere mannen op de foto eveneens uit de omgeving van Ede komen. De groep arrestanten die in april in Scheveningen gevangen was gezet betrof namelijk in totaal 15 personen. Maar er kunnen ook oud-gevangenen op de foto staan uit andere delen van Nederland. De man rechts - met sigaret - is van de Binnenlandse Strijdkrachten en had de gevangenen opgehaald.

Het NM Oranjehotel hoopt dat familieleden, vrienden of kennissen deze mannen kunnen herkennen. Wellicht leiden andere historische aanwijzingen tot hun identiteit. Aanwijzingen mogen gemeld worden op info@oranjehotel.org

Succesverhaal
Het is niet voor het eerst dat het NM Oranjehotel een beroep doet op het publiek. In 2023 wist het museum dankzij crowdsourcing de identiteit van vijf Geuzen op een foto succesvol vast te stellen.