Trouw en Nationaal Monument Kamp Vught maken podcastserie ‘Het Ultimatum’

Hoe lang houd je vast aan je idealen? Ten koste van wat? De nieuwe podcastserie ‘Het Ultimatum’ van Nationaal Monument Kamp Vught en dagblad Trouw onderzoekt de affaire rond 23 verspreiders van verzetskrant Trouw. Zij werden in 1943 en 1944 opgepakt. Tijdens hun gevangenschap in Kamp Vught ontving de redactie een briefje dat een ultimatum stelde: stop met het verspreiden van de krant, anders zullen 23 medewerkers het met hun leven moeten bekopen. De redactie moest kiezen. Mag je mensen offeren voor de goede zaak? De podcast ‘Het Ultimatum’ gaat over dit ultieme dilemma – een onmogelijke keuze. Dit ultimatum was een trauma voor de redactie, waar ook in de jaren na de oorlog nauwelijks over gesproken werd.

Het monument op de fusilladeplaats van Kamp Vught. Foto: Ton Toemen

Zoektocht
In de zes afleveringen van ‘Het Ultimatum’ onderzoekt podcastmaker Robin de Wever de gebeurtenissen van toen, én de gevolgen ervan. De Wever: ‘Ik werp de vraag op waarom Trouw decennia met een boog om zijn eigen verleden is gelopen. Er is een hele groep mensen wier leven nu nog in het teken staat van wat er toen is gebeurd.’ Tachtig jaar later wordt er ook nog steeds met vingers gewezen, zo ontdekte hij. En gerept van verraad. De zoektocht naar waarheid brengt hem en historicus Rianne Oosterom onder meer naar het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR), waar nu zoveel om te doen is. Daar blijkt een dik dossier te liggen van een Trouw-verspreider die onderzocht is op collaboratie.

Aanval op vrije pers
Jeroen van den Eijnde, directeur Nationaal Monument Kamp Vught: ‘Kamp Vught was in de Tweede Wereldoorlog dé plek waar de nazi's afrekenden met het Nederlands verzet. Verzetsmensen uit het hele land werden speciaal naar Vught gebracht om op de fusilladeplaats te worden doodgeschoten. De executie van de 23 verspreiders van Trouw, nu tachtig jaar geleden, was een van de meest dodelijke aanvallen op de vrije pers van de afgelopen 100 jaar in Nederland en is daarmee een onmisbaar hoofdstuk in de geschiedenis van deze plek.’

Verrassende inzichten
Wendelmoet Boersma, hoofdredacteur van Trouw: ‘De podcast stelt vragen die ook nu nog heel actueel zijn. Wat zou jij doen in een oorlogssituatie? Wat betekent goed en fout en kan iemand beide tegelijk zijn? Had het anders kunnen lopen? Met deze podcast kijkt ook Trouw - tachtig jaar na de bevrijding - opnieuw met een kritische blik naar het verleden. Dat levert verrassende inzichten op.’

Gratis te beluisteren
‘Het Ultimatum’ is vanaf 23 januari gratis te beluisteren in alle podcast-apps en via trouw.nl/ultimatum. ‘Het Ultimatum’ is een samenwerking tussen Trouw en Nationaal Monument Kamp Vught. De podcast wordt mogelijk gemaakt door Vfonds, Stichting Democratie en Media en het Cultuurfonds Noord-Brabant, mede dankzij het Echafonds.