Pleidooi voor behoud bunker Kamp Vught aangenomen

Nationaal Monument Kamp Vught is verheugd over het besluit van minister Weerwind (Justitie en Veiligheid) om de voormalige bunkergevangenis van Kamp Vught te behouden. Het beladen oorlogsverleden is voor Weerwind doorslaggevend om dit gebouw niet te gebruiken voor uitbreiding van cellen.



‘Uw brief raakte mij’, schrijft de minister in een brief op 28 mei. ‘U schrijft indringend over het beladen verleden van Unit 1 als strafgevangenis in de Tweede Wereldoorlog en over de personen die hier opgesloten hebben gezeten en zelfs zijn overleden. (…) De Dienst Justitiële Inrichtingen heeft de afgelopen periode intensief gezocht naar een haalbaar initiatief. Dit alternatief lijkt gevonden in de uitbreiding van de bestaande Extra Beveiligde Inrichting (EBI).' Weerwind schreef de brief aan Jeroen van den Eijnde, directeur van Nationaal Monument Kamp Vught en Rob van der Laarse, hoogleraar Erfgoed van de oorlog. Zij maken deel uit van de ad-hoc adviescommissie Beladen erfgoed Unit 1 die in 2023 werd gevraagd door de Rijksbouwmeester om te adviseren over mogelijk hergebruik van de bunker.

Pleidooi voor behoud
Nadat begin februari een amendement van de PVV en VVD over verbouwing van de bunker werd aangenomen, stuurde de adviescommissie op 21 februari het pleidooi voor behoud van dit rijksmonument naar de minister. Van den Eijnde: ‘Ik ben blij dat onze argumenten serieus zijn bekeken en verheugd over de uitkomst van de discussie. Je kunt in dit historische pand geen acht cellen bouwen zonder onherstelbare schade aan te richten. Nu zijn twee problemen opgelost: dit oorlogserfgoed blijft als geheel behouden en er is een alternatief gevonden voor uitbreiding van cellen binnen de EBI. Ik hoop dat we de gesprekken over toekomstig gebruik van de bunker nu kunnen voortzetten.’

Achtergrond
In 1943 en 1944 is het terrein waarop nu de Penitentiaire Inrichting staat, gebouwd als Nederlands enige SS-concentratiekamp. Honderden verzetsmensen, mannen en vrouwen, werden korte of langere tijd in de bunkergevangenis opgesloten. Voor ruim 300 mannen volgde executie op de nabij gelegen fusilladeplaats. In ditzelfde gebouw vond in de nacht van 15 op 16 januari 1944 het beruchte ‘bunkerdrama’ plaats. 74 vrouwen werden toen opgesloten in één cel; cel 115. Na een verschrikkelijke nacht werd de celdeur geopend en bleken tien vrouwen overleden. Overlevende Tineke Guilonard schreef: ‘De nacht in die cel in de bunker, dat is voor mij het ergste dat ik ooit heb meegemaakt. Alles wat erna kwam, hoe verschrikkelijk ook, die nacht was altijd erger.’ Eind jaren veertig nam Justitie een deel van het voormalige kampterrein, met daarop de bunker, in gebruik als gevangenis en breidde sindsdien de capaciteit uit. Na sloop van overige gebouwen is de bunker het enige gebouw uit de kampperiode op dit terrein.