Verbum geeft studie over Joodse Raden uit

De nieuwe dramaserie De Joodse Raad van EO/Joodse Omroep maakt veel los. Beeldvorming, verontwaardiging en historische waarheidsvinding kunnen maar niet goed in overeenstemming worden gebracht. De emoties komen lopen steeds weer hoog op. Dat is begrijpelijk, maar vertroebelen het geschiedbeeld wel.

Daarom geeft Uitgeverij Verbum in de reeks Holocaust Bibliotheek dit jaar twee goed leesbare maar toch gedegen wetenschappelijke studies over de Joodse Raad uit. In het najaar verschijnt Het Joodsche Weekblad (ondertitel: Hoe de krant van de Joodse Raad een werktuig van de Duitse Jodenvervolging werd) van David Kann en als eerste in mei de prijswinnende vergelijkende studie van Laurien Vastenhout (NIOD): ‘Joodse raden’ in West-Europa tijdens de Duitse bezetting.

In de periode na de Tweede Wereldoorlog werd voornamelijk negatief geoordeeld over de rol van ‘Joodse raden’ in bezet Europa. Ze werden gezien als werktuigen in de handen van de Duitse bezetter, die hadden bijgedragen aan het maatschappelijk isoleren en deporteren van de Joden. De vertegenwoordigers van deze organisaties werden en worden vaak nog steeds beschouwd als collaborateurs.

In deze eerste omvangrijke vergelijkende studie naar de ‘Joodse raden’ in Nederland, België en Frankrijk laat Laurien Vastenhout zien dat deze geschiedenis in werkelijkheid veel complexer is dan tot nu toe werd aangenomen. Met behulp van een breed scala aan bronnen, zoals persoonlijke getuigenissen, administratieve documenten en procesverslagen, ontrafelt de auteur de wordingsgeschiedenis van deze organisaties. Ze beschrijft hoe de Joodse leiders een weg probeerden te vinden tussen de steeds verdergaande eisen van de bezetter en de wens om Joden hulp te verlenen. Bovenal toont ze dat het functioneren van de ‘Joodse raden’ in de juiste (vooroorlogse) context beschouwd moet worden en geeft ze een grondig inzicht in de persoonlijke contacten die de raden hadden met de Duitse bezetter en clandestiene organisaties.

Eind 2023 werd het ‘Joodse raden’ in West-Europa tijdens de Duitse bezetting bekroond met de Yad Vashem International Book Prize for Holocaust Research.

Laurien Vastenhout (1991) is onderzoeker en docent bij het NIOD Instituut voor Oorlogs-Holocaust-, en Genocidestudies in Amsterdam. Ze promoveerde op ‘Joodse raden’ in West-Europa aan de University of Sheffield, Engeland. ‘Joodse raden’ in West-Europa tijdens de Duitse bezetting is een vertaling van Between Community and Collaboration: ‘Jewish Councils’ in Western Europe under Nazi Occupation (Cambridge University Press, 2022). Voor haar onderzoek kreeg ze verschillende beurzen, waaronder de Claims Conference Saul Kagan Research Fellowship in Advanced Shoah Studies en een Yad Vashem research fellowship. Voor haar nieuwe onderzoeksproject naar ‘Joods’/ ‘niet-Joods’ gemengd gehuwden tijdens de Tweede Wereldoorlog kreeg ze onlangs de prestigieuze VENI-beurs van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).

Het boek verschijnt op 3 mei en is een samenwerking tussen Uitgeverij Verbum en Stichting Auschwitz in Brussel. Het boek kan (via onze webshop) al wel vast besteld worden. Kort na 3 mei kunnen de bestellingen worden uitgeleverd. Bestel het boek hier.