Verzetskranten verschenen op papier van Anton Musserts uitgeverij

Terwijl NSB’ers verzetslieden opspoorden en Nederlandse vrijwilligers sneuvelden aan het oostfront verkocht Anton Musserts Nederlandsche Nationaal-Socialistische Uitgeverij (NENASU) drukpapier aan verzetsbladen De Waarheid, Trouw en De Baanbreker. Dat blijkt uit onderzoek van Harold Makaske naar de geschiedenis van Anton Musserts uitgeverij NENASU. Voor zijn boek ‘Zwarte Propaganda’ dook hij de archieven in en deed een aantal bijzondere ontdekkingen.


Anton Mussert richtte NENASU in 1934 op. “Hij was ontslagen als hoofdingenieur van Provinciale Waterstaat in Utrecht en gebruikte de uitgeverij als nieuwe inkomensbron. Dat legde hem geen windeieren. De verkoop van boeken en brochures, en met name de NSB-weekkrant Volk en Vaderland, brachten zoveel op dat hij vanaf het eerste moment al meer verdiende dan als hoofdingenieur. Hij hield dat uiteraard verborgen. Toen in 1936 de cijfers door een klokkenluider werden gepubliceerd, was dat groot nieuws”, aldus Makaske.

NENASU was voor de Duitse bezetting de propagandamachine van de NSB. Tijdens de bezetting werd het een roofmachine. Makaske: “Mussert liet enkele kranten verbieden om vervolgens die drukkerijen ver onder de marktwaarde over te nemen. Hij regelde ook een vrijstelling voor de loonbelasting omdat hij als leider van de NSB geen werknemer kon zijn. De belastingdienst accepteerde dat politieke argument.”

‘Zwarte propaganda’ beschrijft niet alleen de geschiedenis en de publicaties van de uitgeverij, maar ook de politieke standpunten van de NSB aan de hand van de NENASU-uitgaven. “Het negatieve, vaak zelfs onbeschofte taalgebruik is opmerkelijk. Ik heb er bewust voor gekozen het verhaal aan de hand van honderden citaten van NSB’ers en hun tegenstanders te vertellen. Daarmee probeer ik de lezer midden in het politieke debat te plaatsen. Het boek bevat ook een onderzoek naar het antisemitisme in Volk en Vaderland. De deportaties van de Joden werd toegejuicht in het NSB-vormingsprogramma. Zijn uitgeverij verdiende geld met de verkoop van het lesmateriaal. Musserts beweging was veel extremer dan sommige historici willen doen geloven”, licht Makaske toe.

In de slotbeschouwing waagt de schrijver zich aan een vergelijking van de huidige politieke situatie met die in de jaren dertig. Makaske: “Er zijn verontrustende overeenkomsten. In de jaren dertig werd de Nederlandse democratie beschermd door de verzuiling. Nu zijn de kiezers op drift en dreigt het land onbestuurbaar te worden door de opkomst van partijen die onverdraagzaamheid bepleiten of voor slechts een enkel belang staan.”

Zwarte propaganda, 486 bladzijden geboden, uitgeverij Brave New Books, ISBN 9789464802085.
Vanaf 14 maart 2023 te koop voor € 44,50.

Zwarte propaganda

De politieke geschiedenis van Anton Musserts uitgeverij

ISBN: 9789464802085

Meer informatie over dit boek