Merry Christmas Mister Lawrence is een “moeilijk” film. Het soort van psychologisch drama dat je minstens twee keer moet bekijken om de diverse subplots te begrijpen. Laat dat je echter niet afschrikken, want “Merry Christmas” is een aangrijpende beleving!

We bevinden ons in het door de Japanners bezette Java in 1942. De hardleerse en mysterieuze Jack Celliers (een prachtige vertolking door David Bowie!) komt terecht in het krijgsgevangenenkamp van kapitein Yonoi. In het kamp zal Celliers vriendschap sluiten met John Lawrence en beide zullen ze regelmatig in de clinch gaan met hun Japanse tegenpolen kapitein Yoni en sergeant Hara.

De Japanners zijn gebonden aan hun “Bushido”, de code van de krijger, en kijken neer op de “eerloze” gevangenen. De westerse soldaten begrijpen de Japanners niet, en zien in hen slechts wrede barbaren. Dit brengt ons meteen tot het hoofdthema van deze film; de harde onoverwinnelijke muur tussen culturen én de in de film meermaals geponeerde wijsheid: “nobody is right”, niemand heeft gelijk.

Toch moeten deze culturen in dit kamp samenleven, en het is niet altijd duidelijk wie de échte baas is in het kamp. De grote motor achter de diverse personele- en interculturele conflicten is (en hierin is deze oorlogsfilm werkelijk uniek) die andere onbegrepen manier van leven: homoseksualiteit.

Hoewel nooit expliciet, maar immer aanwezig is de homo-erotische aantrekking tussen kapitein Yoni en Celliers. Celliers is de “soldier soldier” , het summum van karakter. Kapitein Yoni, die ondanks zijn stoïcijnse levenswandel en discipline niet hetzelfde respect en charisma kan afdwingen is duidelijk gefascineerd door Celliers. Dit thema bouwt zich de hele film op tot de uiteindelijke climax wanneer Celliers Yoni zowel fysiek als mentaal weet te breken door hem te kussen.

Toch blijft deze homoseksuele onderstroom subtiel aanwezig, zodat er geen afbreuk gevreesd hoeft te worden aan het “oorlogs” element van deze film. Integendeel, ondanks het feit dat deze film veel aandacht geeft aan de individuele ontplooiing van de hoofdpersonages is de “sfeer” en de onmenselijkheid van de harde “jappenkampen” in Java nooit weg.

De moeizame vriendschap tussen sergeant Hara en Lawrence, is dan weer symbolisch voor de botsende culturen in het kamp. Zowel Lawrence als Hara tonen zich gewillig om een soort van “vrede” te sluiten, toch zal dat hen pas op het einde van de film, in een emotioneel zwaar beladen stervensscène min of meer gelukken.

Geen alledaagse oorlogsfilm dus, maar wel een hoogstaande film, die de drijfveren achter de oorlog onderzoekt en de conflicten tussen mensen onderling. Voeg hierbij nog een uitzonderlijk goede soundtrack en een bekwaam regisseur toe, en je hebt een van de boeiendste “gevangenenfilms” ooit.

Uitgebracht door Video/FilmExpress is deze film voor een prikje in Nederland en Vlaanderen verkrijgbaar. Laat deze kans niet liggen!