Het Duitse beleg van Leningrad, het huidige Sint-Petersburg, begon op 8 september 1941 en duurde tot 27 januari 1944. Aanvankelijk was het de bedoeling geweest de stad aan te vallen en in een rap tempo te veroveren, maar vanwege de standvastigheid van de Russische verdediging en de overplaatsing van Duitse aanvalstroepen naar elders werden de plannen gewijzigd. Hitler gaf het bevel de stad te omsingelen en alle toevoerlijnen af te snijden. De stad moest overwonnen worden door de bevolking uit te hongeren. Artillerie- en luchtbombardementen moesten de stad doen wegvagen. Vooral de eerste winter van 1941-1942 eiste de belegering een zware tol onder de burgerbevolking. De doelbewuste strategie van de Duitsers om de bevolking uit te hongeren kostte die winter tienduizenden slachtoffers. Gekweld door honger en de voortdurende bombardementen was het leven in Leningrad een hel. Deze overlevingsstrijd vormt de achtergrond van de Brits-Russische speelfilm “Leningrad” van de Russische regisseur Aleksander Buravsky. De synopsis op de cover van de DVD geeft de indruk dat de film het zoveelste liefdesdrama is dat zich toevallig afspeelt tijdens de Tweede Wereldoorlog. Een hulpeloze vrouw die vermist raakt in de belegerde stad en haar minnaar die wanhopig naar haar op zoek gaat. Gelukkig klopt deze indruk niet .

De hoofdpersoon in de film is de Britse journaliste Kate Davis. Terwijl ze met een buitenlandse persdelegatie het front van Sint Petersburg bezoekt, openen Duitse jachtvliegtuigen het vuur op haar en haar collega’s. Ze is de enige die de aanval overleeft, maar omdat enkel haar tas teruggevonden is, melden de Russische autoriteiten aan de Britse ambassade dat ze gestorven is. Ze is echter opgevangen door Nina Tsvetkova, een fanatiek vrouwelijk lid van de Leningradse militie, die haar onderbrengt in haar appartement. Daar zijn ook haar bovenbuurkinderen, een jongen en een meisje, ondergebracht. Terwijl sommige mensen, waaronder de operettester Anastasia Vozdvizhenskaja (haar dienstmeid is de moeder van Nina), met het vliegtuig uit de stad geëvacueerd worden, moet de Britse vrouw met de kinderen zien te overleven. De voedselvoorraden slinken en de honger eist vooral een hoge tol van het jongetje. De enige uitweg is om geëvacueerd te worden met vrachtwagens over het bevroren Ladogameer, maar dan moet het ijs wel sterk genoeg zijn. Ondertussen is het bij de autoriteiten bekend geraakt dat Kate nog in leven is en wordt ze ervan verdacht een spionne te zijn. Behalve door de Russische geheime dienst wordt ze ook gezocht door haar minnaar, de Amerikaanse journalist Philip Barker, die zelf nog wel op tijd geëvacueerd kon worden uit Leningrad, maar terugkeert om zijn geliefde te zoeken wanneer hij van een bekende verneemt dat ze nog in leven is.

De zoektocht van Philip Barker naar Kate Davis speelt, terwijl de synopsis anders doet vermoeden, slechts een ondergeschikte rol in de film. Waar het vooral om draait is de overlevingsstrijd van de journaliste, terwijl ze niet alleen bedreigd wordt door honger, maar ook door plunderaars, Duitse bombardementen en de Russische geheime dienst. Ondanks haar eigen uitzichtloze positie en lichamelijke zwakte heeft ze de mentale kracht zich te ontfermen over de kinderen met wie ze het appartement deelt. De wanhopige omstandigheden in de belegerde stad worden treffend weergegeven; een nog levend paard wordt geslacht door hongerige mensen en een man snijdt het been van een lijk af om maar iets te eten te hebben. De wijze waarop deze lugubere feiten in beeld gebracht worden is echter subtiel, want een sensatiezuchtige film vol bloed en geweld is “Leningrad” niet. De liefhebber van oorlogsfilms komt echter voldoende aan zijn trekken, want er zijn meerdere overtuigend gefilmde scènes met militaire actie in verwerkt. De besneeuwde en verwoeste stad is op realistische wijze in beeld gebracht, net als de radeloosheid van de bewoners, waardoor het beeld van de lijdende stad op indrukwekkende wijze geportretteerd wordt.

De film is vrij groots opgezet met meerdere plotten en karakters. Vooral de sterke karakters van de Britse journaliste en de Russische militievrouw dragen de film. Andere rollen komen er wat bekaaid vanaf. Naast Kate en haar overlevingsstrijd en de fanatieke, maar niet onmenselijke Nina wordt bijvoorbeeld ook de morele strijd van een Duitse vliegenier weergegeven. Hij voelt zich ongelukkig met de bombardementen die hem bevolen worden op burgerdoelen in Leningrad. Zijn verhaal wordt wat vluchtig behandeld en hetzelfde geldt voor de andere bijrollen. Veel meer dan een gemiste kans is dat niet, want de film is de moeite van het kijken zeker waard. De filmmakers hebben voorkomen dat de film erg bombastisch of geforceerd aandoet. Het drama in de film wordt niet overdreven aangezet en de heldenmoed wordt niet onwaarschijnlijk uitvergroot. De aanwezigheid van Russische, Duitse, Britse en Amerikaanse karakters geeft de film een internationaal karakter. Met het oog daarop is het goed dat afgeweken is van het stereotype patroon van goed en fout. De moreel bezwaarde Duitse vliegenier vormt het tegenbeeld van de niet door enig moreel bezwaarde medewerkers van de Russische geheime dienst. Een klein minpuntje is het slot dat wat afgeraffeld aandoet, maar alles bij elkaar overtreft deze film alle verwachtingen die de synopsis doet vermoeden.