Berlijn, 29 april 1945. Burgers wagen hun leven door tijdens bombardementen tussen het puin toevlucht te zoeken naar de dichtstbijzijnde schuilkelder. Wanneer de rust weer is teruggekeerd en de Berlijners terugkeren naar wat er is overgebleven van hun woningen, doemen uit het stof en de rook in de lege straat gestaltes op, begeleid door tanks. Het Rode Leger heeft de wijk ingenomen en schakelt hier de laatste Duitse verzetshaarden uit, terwijl er in het centrum van de stad nog een zinloze strijd uitgevochten wordt. Terwijl Hitler tevergeefs hoopt op een ontzetting van de stad door enkel op papier bestaande troepen, worden Duitse vrouwen massaal het slachtoffer van verkrachting door Sovjet-soldaten. De manschappen van het Rode Leger zinnen op wraak voor de misdaden die door de Duitsers in de Sovjet-Unie zijn gepleegd en eigenen zich de vrouwen toe als oorlogsbuit.

Zo begint de Duitse speelfilm “Anonyma”, die is gebaseerd op het dagboek van een anonieme Duitse journaliste. Dit dagboek werd in 1959 voor het eerst in Duitsland gepubliceerd, maar vanwege de vele afkeurende reacties wenste de schrijfster dat het pas na haar dood heruitgegeven zou worden. Tevens wenste ze anoniem te blijven. De reacties waren zo negatief vanwege de openhartigheid van de schrijfster over de verkrachtingen en in het bijzonder over de seksuele relaties die vrouwen ‘vrijwillig’ aangingen met Russen om zo aan voedsel te komen en beschermd te worden tegen verkrachting door telkens andere soldaten. Dit werd beschouwd als een schande voor de Duitse vrouwen, maar met de heruitgave van het dagboek na de dood van de schrijfster in 2002 en het uitkomen van de film lijkt ook dit taboe doorbroken.

Hoofdpersoon in de film is de anonieme dagboekschrijfster, gespeeld door de Duitse actrice Nina Hoss. Nadat zij enkele keren het slachtoffer is geworden van brute verkrachting zoekt ze bescherming bij een hoge Sovjet-officier. In ruil voor zijn protectie is ze zelfs bereid haar lichaam te geven. Haar beschermheer is majoor Andreij Rybkin, vertolkt door de Russische acteur Yevgeny Sidikhin. In tegenstelling tot veel andere soldaten van het Rode Leger – veelal primitieve, onopgeleide plattelandsmannen – is hij een intelligente en ontwikkelde man met goede manieren. Tussen hen ontstaat een relatie die steeds meer weg heeft van werkelijke liefde, ondanks dat de dagboekschrijfster al bezet is en haar geliefde aan het front verkeert. Ook haar huisgenotes lijken niet langer gebukt te gaan onder angst en wanhoop, maar maken plezier met de Russen die ervoor zorgen dat er voor hen voldoende te eten en drinken is en met hen feest vieren. Maar ondertussen horen de vrouwen ook van de misdaden die door het Duitse leger aan het Oostfront zijn gepleegd en moet men waakzaam blijven, omdat de Russen meedogenloos optreden tegen elke vermeende poging tot verzet.

De verfilming van het dagboek is zeer geslaagd. De openhartige, maar subtiele vertelwijze is goed overgebracht in de film. De verkrachtingsscènes zijn alles behalve expliciet, maar desondanks zijn de angst en de vernedering duidelijk voelbaar. Het is wel jammer dat sommige fragmenten in de film zijn voorzien van een achtergrondmuziekje dat ietwat melodramatisch aandoet. Het zijn dan ook voornamelijk de scènes zonder muziek die het meeste indruk maken en het beste aansluiten bij de nuchterheid van de hoofdpersoon. Een verschil met haar dagboek is wel dat in de film haar opbloeiende relatie met de Sovjetmajoor centraal staat, terwijl uit het dagboek moeilijker op valt te maken of er meer tussen hen was dan enkel een praktische relatie. Maar net als het dagboek biedt de film een heel openhartig, soms schokkend, soms vrolijk, beeld van het leven van Duitse vrouwen in de dagen rond de Sovjetverovering van Berlijn. Niet enkel slachtofferschap komt aan bod, maar ook hoe vrouwen zich aanpasten aan de Sovjetveroveraars om erger te voorkomen en hoe zij deelden in de euforische stemming van de mannen van het Rode Leger die hun overwinning op nazi-Duitsland uitbundig vierden.