De Holocaust is een onderwerp dat gelukkig nog altijd niet vergeten is. Er is veel beeldmateriaal beschikbaar en er wordt nog altijd veel over geschreven en gesproken. Jaarlijks vinden diverse bijeenkomsten, reünies en herdenkingen van slachtoffers uit de kampen plaats. Voor veel mensen stopt de geschiedenis van de Jodenvervolging echter bij de Duitse overgave in 1945. Weliswaar stopte toen het uitroeiingsprogramma van de nazi’s, maar aan het leed van de Joden kwam nog geen eind. Wat vergeten wordt, is dat direct na de bevrijding van de concentratiekampen in West-Europa de bewaking van en het toezicht over de kampen door de Britten en Amerikanen werd overgenomen. Veel mensen beseffen niet dat sommige Joden tot 1948 in voormalige concentratiekampen op hun definitieve vrijlating hebben moeten wachten. Velen beseffen eveneens niet dat de Holocaust één groot litteken is, een litteken wat in enkele jaren tijd aangebracht is aan een ras wat “inferieur” zou zijn.

De titel van deze documentaire is ’The long way home’, oftewel ‘De lange weg naar huis’.. De lange en moeilijke weg die overbrugd moest worden voordat de Joodse Holocaustslachtoffers in Palestina aankwamen. Deze documentaire laat zien welke rol de Britten in Palestina hadden ten opzichte van de ontheemde Joden. Sterker nog, het laat iets zien over de rol van de wereld ten opzichte van deze Joden na de Tweede Wereldoorlog.

De documentaire begint met de bevrijding van de kampen in Europa. Verschrikkelijke en indrukwekkende beelden komen voorbij: uitgemergelde slachtoffers, Amerikaanse soldaten die aankomen bij een kamp en hier een hel op aarde aantreffen. Een commentaarstem verteld dat zelfs Generaal Patton in zijn dagboek schreef dat de uitgemergelde slachtoffers nauwelijks meer herkenbaar waren als mensen. Er werd een strenge bewaking door Patton geëist bij de kampen, zodat de Joden niet konden “ontsnappen”. Natuurlijk was er medische verzorging en werd er beter voedsel verstrekt dan tijdens het nazi-bewind. Afgezien van het feit dat de slachtoffers achter het prikkeldraad moesten blijven omdat men niet goed wist wat men met de Joden aanmoest, was er in ieder geval hoop op een betere toekomst.

In ’The long way home’ krijgen we een indruk van het “kampleven” in de jaren na de bevrijding. Een kampleven waarin mensen achter het prikkeldraad een zoektocht begonnen naar de toekomst. De meerderheid leefde in de wetenschap dat er geen familie meer was, geen thuis en geen plek meer in het land van herkomst. Wetende dat geen land bereid was ze op te nemen, wetende dat hun enige redding te vinden was honderden kilometers verderop: Eretz-Israel, het door de Britten bezette Palestina.

De documentaire laat zeker grote indrukken achter. Met name de houding van de Britten na de Tweede Wereldoorlog trekt de aandacht. De Britten wilden slechts 1500 Joden per maand toelaten in Palestina, voornamelijk kinderen. Voor een emigratie via de legale weg hadden de Joden daarom geen hoop. Velen probeerden per schip illegaal in Israël te komen. Indrukwekkende beelden daarvan zijn veelvuldig te zien in deze documentaire.

Er wordt in ’The long way home’ echter niet alleen aandacht besteedt aan de ontsnappingen per schip, ook de vluchtpogingen over land komen aan bod. Wanneer vluchtelingen via land illegaal Palestina probeerden binnen te dringen, werden ze vaak gevangen gezet door de Britten. Na aankomst in Palestina was er dus nog geen rust voor de Joden: weer gevangen gezet achter het prikkeldraad, nog steeds niet een vrij mens mogen zijn.

De spanningen liepen internationaal op: Groot-Brittannië gaf de kwestie van Palestina in handen van de Verenigde Naties. De Britse regering wist zelf niet meer wat de juiste keuze was, moesten zij honderdduizenden Joden in één keer toelaten? Moest men de gehanteerde werkwijze voortzetten, of moest men zelfs alle immigratie stopzetten? Na maanden van spanningen over het toekennen van een Joodse staat kwam er een internationale stemming. Het uiteindelijke resultaat was dat een Joodse staat in Palestina officieel erkend werd. Na enkele weken overleg werd er door een groepje hooggeplaatste Joden, waaronder David Ben-Goerion, besloten dit land de naam “Israël” te geven. Ook dit onderwerp wordt goed belicht in “The long way home”.

De kijker van deze documentaire komt veel te weten over de moeilijkheden die de Joden na de oorlog ervoeren om een nieuw bestaan op te bouwen. De beelden van droevige, hopeloze en huilende kinderen op de klanken van het Hatikwa, het Joodse volkslied, laten een enorme indruk achter. In deze documentaire wordt een ontredderd en verstoten volk getoond wat na jaren strijd een eigen land krijgt.