Het Nederlandse leger was in mei 1940 nauwelijks voorbereid op een oorlog met nazi-Duitsland. Met zeer beperkte middelen moest het Duitse leger worden gestopt. Desondanks hebben Nederlandse soldaten dapper gevochten om te voorkomen dat de Duitsers zonder slag of stoot konden oprukken en Nederland bezetten. Helaas zijn sommige gevechtshandelingen in de vergetelheid geraakt, verzwegen of soms zelfs verkeerd in de geschiedenisboeken vastgelegd. De documentaire “De waarheid van Wons” vertelt het verhaal van zo’n vergeten en verzwegen strijd.

De documentaire laat een reconstructie zien van de gevechten in en rondom de Wons-stelling in de kop van Friesland. De amper geoefende Nederlandse soldaten konden weinig of niets uitrichten tegen de goed bewapende en goed getrainde collega’s van het Duitse leger. De defensieve sterkte van de Wons-stelling was laag. De kazematten waren in feite niets meer dan houten hokjes, afgedekt met aarde. Het waren uitgelezen doelwitten voor het goed bewapende Duitse leger. Alex Fokkinga, een nabestaande van een oud-strijder, probeert samen met adjudant b.d. Jacob Topper te achterhalen wat er zich in die eerste dagen van mei 1940 heeft af gespeeld in de Wons-stelling.

Het uitgangspunt van deze reconstructie is het beeld dat geschetst wordt in de geschiedschrijving van Lou de Jong. De Nederlandse soldaten zouden volgens De Jong de Wons-stelling hals over kop hebben verlaten, zonder zich noemenswaardig te hebben verzet tegen de Wehrmacht. Wat de werkelijke feiten zijn, wordt in deze documentaire op overtuigende wijze onthuld.

De documentaireserie “Die vijf dagen in mei 1940” bestaat, naast “De waarheid van Wons”, uit nog vier verschillende documentaires. De vijf documentaires laten elk een unieke gebeurtenis zien uit de begindagen van de strijd in mei 1940. De aandacht gaat daarbij vooral uit naar de Nederlandse soldaat, die ondanks gebrekkige middelen, soms tegen beter weten in, probeerde de bezetting en onderdrukking van Nederland door nazi-Duitsland van Adolf Hitler te voorkomen. De makers zetten vooral de verhalen van oud-strijders centraal, dat maakt iedere documentaire zeker de moeite waard om te bekijken.