Op 10 mei 2010 is het precies 70 jaar geleden dat de Duitse aanval op Nederland plaatsvond. Tijdens de vijfdaagse oorlog die volgde, voerden het Nederlandse en het Duitse leger drie dagen lang strijd om de Grebbelinie. De in de Gelderse Vallei gelegen Grebbelinie is één van de drie grote Nederlandse waterlinies die het westen van Nederland al eeuwenlang beschermden tegen een vijandelijk aanval.

Sinds 2002 voert de Stichting Grebbelinie op haar beurt strijd voor het behoud van de Grebbelinie als cultuur- en natuurhistorisch monument, en naar het nu lijkt met succes. Met de aantekening dat de politiek het laatste woord heeft, kondigde Gerard Eshuis van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed op 29 maart 2010 aan dat de Grebbelinie een rijksmonument wordt. “Minister Plasterk heeft daarvoor opdracht gegeven omdat de linie van nationaal belang is. Beschermd zullen worden: de liniewal, de keerkaden, sluizen, stuwen, kazematten, bunkers en tankgrachten. Naar verwachting zal de aanwijzing als rijksmonument in 2011 zijn beslag krijgen”.

Wachten tot 2011 is voor geïnteresseerden helemaal niet nodig. Door de inspanningen van vele partijen is de Grebbelinie nu al klaar om bezoekers te verwelkomen. Eén van de meest recente initiatieven is het “themapad Grebbelinie”. Het themapad is een doorgaande wandelroute van 81 kilometer langs vele werken, sluizen, forten en kazematten van de Grebbelinie. Het themapad volgt de gehele Grebbelinie van Rhenen tot Spakenburg. Verkeerd lopen is er dankzij de markeringen en de bijdrage van Johan Vellinga, die de gehele route heeft nagelopen en gecontroleerd, niet bij. De door Bert Rietberg geschreven en hier behandelde gids deelt het themapad op in dertien routes van 4 tot 10 kilometer.

Voordat de daadwerkelijke routebeschrijving begint, trapt de auteur af met een handleiding voor het gebruik van de gids. Heel ingewikkeld is het gelukkig allemaal niet, maar de informatie over de ter illustratie gebruikte kaarten uit 1840 is zeker lezenswaardig. Een inleidend hoofdstuk over de geschiedenis van de Grebbelinie mag natuurlijk ook niet ontbreken. In een aantal pagina’s weet de auteur de honderden jaren die verstreken tussen het ontstaan van de Grebbelinie en het uitzetten van het themapad uitstekend te beschrijven.

Het themapad is in de gids opgedeeld in 13 routes aan de hand van de plaatsen die tijdens de wandeling aangedaan worden. Dit zijn achtereenvolgens Rhenen, Veenendaal, Renswoude, Woudenberg, Scherpenzeel, Leusden, Amersfoort, Baarn en Spakenburg. Aan elk van deze plaatsen zijn één of meerdere wandelingen gekoppeld. Iedere plaats is voorzien van aparte beschrijvingen van de plaatselijke historie, de plaatselijke bezienswaardigheden, de bezienswaardigheden tijdens de wandeling in het bijzonder en een routekaart met een duidelijk routebeschrijving in twee richtingen: Rhenen – Spakenburg en Spakenburg – Rhenen.

Door deze opzet blijft de beschreven route ook noordelijk van Scherpenzeel en Woudenberg voldoende interessant. Hier zijn namelijk minder sporen van de Grebbelinie zichtbaar en doet de bebouwing van met name Leusden en Amersfoort afbreuk aan de weidse landschappen. Toch weet de auteur ook hier voldoende bezienswaardigheden te vinden om de aandacht van de lezer en wandelaar vast te houden. Dat deze lang niet allemaal met de militaire functie van de Grebbelinie te maken hebben zij hem vergeven. Zeker omdat van zijn hand ook al “De Grebbelinie. Een cultuurhistorische gids” is verschenen. Deze gids, waarbij de focus meer op de militaire sporen uit de Grebbelinie ligt, vormt dan ook een uitstekend supplement.

Beide gidsen vormen voor de echte geïnteresseerde een perfect paar en kunnen dankzij de compacte afmetingen makkelijk meegenomen worden tijdens een wandeling. De uitstekende kaarten en foto’s zorgen voor voorpret en de in de wandelgids opgenomen rust- en recreatiepunten geven nuttige aanvullende informatie. Minpunt is wel dat de wandelingen echt één op één onderdeel van het doorgaande themapad zijn. Er is dus geen sprake van wandelroutes die vertrekken en eindigen op hetzelfde punt. Misschien een goede reden om voor het themapad een paar dagen uit te trekken en te overnachten op één van de in de gids opgenomen adressen?