2024, een jaar met vele memorials tachtig jaar na dato. Ook het jaar dat de gebeurtenissen op de koopvaardij tijdens de Tweede Wereldoorlog bijzonder uitgelicht worden. Naast alle aandacht voor de tachtigjarige herdenkingen van de landing in Normandië, de slag om Arnhem, de slag om de Schelde en het Ardennenoffensief. En dan nu dit boek, geschreven door de zoon en neef van de twee hoofdpersonen, zijnde twee broers uit Katwijk.

De broers Cornelis Haasnoot (auteurs vader) en Jacob Haasnoot (oom auteur), zijn in de jaren dertig al in de koopvaardij beland. Als de Tweede Wereldoorlog uitbreekt worden zij dienstplichtig door het toenmalige Vaarplichtbesluit. Veel zeelieden verliezen hun leven, raken gewond, licht al dan niet zwaar, of zelfs invalide. Veel schepen vergaan en zinken met de bemanningen.

Beide broers maken het nodige mee aan boord van de schepen waarop ze aangemonsterd zijn. Tijdens konvooireizen worden ze beschoten en gebombardeerd door Duitse vliegtuigen. Duitse U-boten vuren torpedo’s af. Ze zien verschrikkelijke dingen gebeuren met schepen en bemanningsleden. Ook zelf beleven ze de nodige rampen en ontberingen.

Jacobs’ schip wordt gebombardeerd. In een sloep drijven ze over de Indische Oceaan en komen uiteindelijk aan land in het inmiddels door de Japanners ingenomen Sumatra. Jacob komt in een kamp terecht en overlijdt daar op tweeëntwintig jarige leeftijd in april 1942.

Cornelis doet met het schip waarop hij op dat moment vaart eind 1942, mee aan de invasie in Noord-Afrika. Hij blijft steeds in leven en is betrokken bij veel konvooireizen. In maart 1944 komt hij in een ziekenhuis terecht. Na een maand is hij voldoende hersteld. Hij neemt met zijn schip deel aan D-day: de landing in Normandië. Als hij daarna terugkeert in Engeland wordt hij, door een misverstand, verdacht van een maand ongeoorloofd verzuim en een maand in de gevangenis gezet.

Dit vreet enorm aan hem. Hij heeft alles gedaan en meegemaakt, en dan een maand vastgezet worden. Hij is ook niet in ere hersteld. In 1946 keert Cornelis pas terug in Nederland. Dan hoort hij van het overlijden van Jacob. De maand gevangenisstraf blijft hem achtervolgen. Cornelis overlijdt in 1965 op drieënveertige jarige leeftijd.

Het boek is geschreven met en vanuit de gevoelens van de beide broers. Dit omdat dagboeken, brieven en persoonlijke verhalen verwerkt zijn. Wat uit het verhaal naar voren komt, is dat er na de oorlog ook voor de ervaringen en ontberingen van zeelieden geen aandacht was, net zoals dat bij krijgsgevangenen of mensen uit de kampen het geval was. De wederopbouw was belangrijk, niet terugkijken, alleen maar vooruit.

Het hele verhaal beslaat veertien hoofdstukken. Het boek heeft een proloog en een epiloog. Daarnaast enkele bijlagen, waaronder een bronnenlijst. Er is een voorwoord, geschreven door de voorzitter van de Stichting Koopvaardijpersoneel 1940-1945. Er zijn eveneens enkele foto’s in verwerkt, onder andere een waarop beide broers staan. Tevens zijn enkele documenten afgebeeld. De bijlage met schepen is ook voorzien van een foto van het betreffende schip.

Het overigens prettig leesbare boek geeft een mooie inkijk in een vergeten en ook onbekend deel van de Tweede Wereldoorlog: het wel en wee van opvarenden van de koopvaardij die toch een hele belangrijke en onmisbare bijdrage hebben geleverd aan de uiteindelijke bevrijding. In ieder geval heeft het boek bij mij veel meer inzicht in alles rond de koopvaardij in de Tweede Wereldoorlog gegeven. Het is zeer zeker een aanrader en een goede ‘ambassadeur’ om ook deze gebeurtenissen onder de aandacht te brengen.