We volgen het leven van Franciska in dit boek door Piet van Sabben, een van de vijf kinderen van Franciska ofwel ‘Ciska’. Piet (1938) is het vierde kind van Bram en Ciska, na hem volgt er nog een laatste spruit uit het tweede huwelijk met vader Hannes. Piet volgt dagonderwijs tot hij vanaf zijn zestiende jaar allerhande baantjes aanneemt om zijn moeder te kunnen steunen. Later combineert hij zijn baantjes overdag met avondstudies om uiteindelijk jurist te worden. Na een aantal korte verhalen en gedichten gepubliceerd te hebben in magazines is ‘Franciska's onschuldige aarde’ Piets eerste roman (literaire non fictie).

Vanaf 1911 tot eind jaren 50 passeren vele familieleden de revue. In deel 1 van het boek vertelt Piet meer over deze personen en de rol die zij spelen in zijn leven en dat van moeder Franciska. De beslommeringen van het gezin om geld en de (geestelijke) gezondheid van ‘Fransie’voeren de boventoon. Bram en Franciska hebben een zwaar bestaan. Zij proberen op verschillende manieren de kost te verdienen. Zo gaan ze intern wonen om de tuin en woning van een ouder echtpaar te onderhouden, maar dit loopt verkeerd af. Een eigen bloemenwinkel loopt ook niet zoals het stel gewild heeft. In deze armoede volgt de ene zwangerschap na de andere, Franciska's geestelijke gezondheid heeft hier flink onder te leiden. Vader Bram is ook niet gemaakt voor zwaar fysiek werk en probeert op zijn manier extra geld binnen te brengen. Ze verhuizen keer op keer om de deurwaarders voor te blijven. Piet adoreert zijn moeder en helpt daar waar hij kan ook al is hij nog maar een jonge knul. Als vader Bram overlijdt start er een zware, donkere periode voor Franciska. Niet veel later, niet lang na de start van de Tweede Wereldoorlog, ontmoet zij Hannes. Hannes zal Franciska's tweede man worden. Hannes is eerder getrouwd geweest en dit zal het verhaal nog een verrassende draai geven die ik niet zal verklappen.

Geld en eten zijn een nog groter probleem dan voor de oorlog en Franciska moet een moeilijk besluit nemen. Piet is nog een jonge knul gedurende de jaren van de oorlog en blijft bij haar. Piets herinneringen aan de oorlogsjaren zijn doorweven met verliezen in andere gezinnen, de strooptochten van opa en het leven met vader Hannes. Tijdens de oorlogsjaren moet Hannes geregeld onderduiken om niet opgepakt te worden tijdens de ‘Arbeitseinsatz’ wat het gezin een valse start geeft.

"Hou toch 's op, grote lijs dat je er bent. Je maakt de kinderen helemaal gek." "Ach! Nou hoor, je mag toch wel 's lachen!"
En ondertussen toonde ze weer een rare grimas aan de kinderen.
Toen ging het luchtalarm. Nu was het Fransies beurt om vreemde gezichten te trekken, maar niet om iemand aan het lachen te krijgen. "Oh God, kermde ze, Ook dat nog"

Het tweede deel van ‘Francisca's onschuldige aarde’ gaat in op de jaren na de oorlog. De moeilijke tijd van honger en armoe laat het gezin achter zich en de uitzonderlijke dingen begonnen geleidelijk weer gewoon worden. Duitsers zag je alleen nog maar in de krant, schrijft Piet.

De gezinsleden lijken ondanks alle armoe, ziekte, -sterfte en honger- op hun eigen manier gelukkig te zijn en aan elkaar gehecht. Ciska was een liefdevolle, doch strenge moeder, zij grondvestte haar sancties bij voorkeur op de Heilige Schrift.

Het verhaal kabbelt langzaam voort. Maar dit is allerminst storend, het hoort immers bij de tijdsgeest van dit boek. In een toch bevlogen schrijfstijl neemt Piet ons mee naar het gezinsleven, de pieken en dalen die zijn moeder mee heeft gemaakt. Het verhaal leest weg als een opvolging van anekdotes die samengeweven tot een levensverhaal zijn geworden. Op sommigen momenten houdt het verhaal je in de greep en kan je het gewoonweg niet wegleggen tot je aan het einde van de anekdote bent. Hoe loopt dit af? Wat zou er nu gebeuren? Een heerlijk boek voor mensen die houden van verhalen over het gezinsleven, de geschiedenis binnen een gezin en met name het leven van de jeugd in de jaren tijdens en vlak na de oorlog.