Het leven van mevrouw Burton op het platteland van het Engelse graafschap Oxfordshire leek op het oog volkomen normaal. De van oorsprong uit Duitsland afkomstige vrouw vestigde zich hier tijdens de Tweede Wereldoorlog en paste zich gauw aan het dorpsleven aan. Ze bestierde haar huishouden en zorgde voor haar kinderen en echtgenoot. Dat deze dame in werkelijkheid al jarenlang actief was als spion in dienst van de GROe, de Russische militaire inlichtingendienst, heeft niemand van haar buren ooit maar kunnen vermoeden. Gedurende haar hele spionnencarrière wist ze haar dekmantel zorgvuldig te behouden en speelde ze een hoofdrol binnen de door mannen overheerste spionagewereld. De Britse auteur Ben Macintyre schreef over haar een gedetailleerde biografie, getiteld ‘Agent Sonya’.

De eigenlijke naam van mevrouw Burton was Ursula Kuczynski. Ze was in 1907 geboren in een links georiënteerd en intellectueel Joods gezin in Berlijn. Sonya was de Russische codenaam die ze begin jaren dertig kreeg toegekend van meesterspion Richard Sorge. Hij rekruteerde haar voor de Sovjets toen ze in Shanghai woonde, waar haar eerste echtgenoot, Rudolf Hamburger, als architect werkte. Macintyre beschrijft eerst de weg die Ursula aflegde van jonge boekverkoopster tot rekruut van Sorge. Al in haar Berlijnse tijd voelde ze zich aangetrokken tot het communisme. Op zestienjarige leeftijd incasseerde ze een pijnlijke klap op haar rug met een politieknuppel toen ze meedeed aan een communistisch protest in de straten van de Duitse hoofdstad. In 1926 sloot ze zich aan bij de Kommunistische Partei Deutschlands (KPD). Al voordat Hitler aan de macht kwam, verliet ze haar vaderland om daar pas na de Tweede Wereldoorlog naar terug te keren. De DDR vanzelfsprekend, want communist zou ze altijd blijven. Twee keer werd haar loyaliteit echter ernstig op de proef gesteld: tijdens Stalins Grote Terreur, toen de Sovjetdictator vele bekenden van haar liet ombrengen, en toen de door haar aanbeden Sovjet-Unie in 1939 een verbond sloot met het door haar gehate nazi-Duitsland.

De auteur stipt aan dat zijn hoofdpersoon haar spionagewerk zag als bijdrage aan het "werk van internationale solidariteit". Voor haar activiteiten in Shanghai, Mantsjoerije en Polen aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog werd ze door het Volkscommissariaat voor Defensie onderscheiden met de Orde van de Rode Banier, de hoogste militaire Sovjetonderscheiding voor moed en heldendom op het slagveld. Hoewel ze in Mantsjoerije explosieven leverde aan Chinese communisten die streden tegen de Japanse bezetter, bestond haar werk verder vooral uit het via de radio doorsturen van inlichtingen en het rekruteren van nieuwe spionnen. Haar grootste slag sloeg ze gedurende haar tijd in het Verenigd Koninkrijk, toen ze Klaus Fuchs aan zich wist te binden. Deze geniale Duitse wetenschapper ging meewerken aan het geheime Amerikaans-Britse programma ter ontwikkeling van een atoombom. Agent Sonya haalde hem over alle informatie over het atoombomproject door te spelen aan de Sovjet-Unie. "De wetenschappelijke geheimen die Fuchs tussen 1941 en 1943 aan de Sovjet-Unie doorbriefte", schrijft Macintyre, "vormden samen een van de meest geconcentreerde spionnenbuiten van de geschiedenis."

Het is fascinerend om te lezen hoe de door Macintyre aanvankelijk als "huisvrouwenspion" omschreven Ursula Kuczynski zich ontwikkelde tot wat hij elders in zijn boek een "spionnenmeester" noemt. Ze fungeerde volgens hem als "de ogen en oren van de Russische militaire inlichtingendienst in Groot-Brittannië" van wie de inlichtingen "indirect van de bovenste regionen van het Britse gezag" afkomstig waren. Ondanks dat MI5, de Britse militaire inlichtingendienst, haar in de gaten hield, werd ze nimmer ontmaskerd. Macintyre ontkracht de geruchten dat ze werd beschermd door een hooggeplaatste Sovjetmol binnen MI5 en wijt het feit dat agent Sonya nimmer werd betrapt vooral aan Brits geblunder. Gewetenswroeging over het feit dat ze tijdens de oorlogsjaren en erna als Britse onderdaan spioneerde voor de Sovjet-Unie zou Ursula Kuczynski nooit hebben. Wel was ze bang dat haar kinderen zouden lijden onder haar werk en haar daarmee samenvallende herhaaldelijke en langdurige afwezigheid. Ze beschouwde dit echter als een offer dat ze bracht voor haar onaantastbare geloof in het communisme en de arbeidersrevolutie.

Aan de hand van onder meer autobiografisch werk van zijn hoofdfiguur en materiaal uit de archieven van MI5 en de Stasi (de geheime dienst van de DDR) weet Ben Macintyre een goed onderbouwd en overtuigend beeld te schetsen van het leven van een van de invloedrijkste spionnen van de twintigste eeuw. Daarnaast geeft hij een inkijkje in de internationale spionagewereld en introduceert hij vele andere figuren die hierbinnen actief waren, onder wie andere leden uit het gezin Kuczynski. Daarbij verliest hij het menselijke aspect nimmer uit het oog, want Ursula Kuczynski was behalve Sovjetagent een vrouw die vriendschappen en liefdesrelaties kende en die zich, zoals elke moeder, zorgen maakte om haar kinderen. Zijn eerdere boek ‘SAS: Helden en schurken’ onderscheidde zich eveneens door de aandacht voor de persoonlijkheid van de hoofdpersonen. In vergelijking met dit geweldige boek over de legendarische Special Air Service, vol gewaagde militaire acties en markante personages, is ‘Agent Sonya’ minder meeslepend. Ondanks de vlotte pen van Macintyre zijn sommige passages wat langdradig en breedvoerig. Spionagewerk blijkt niet altijd zo bloedstollend spannend als in de film, en binnen de spionagewereld was Ursula Kuczynski, ondanks haar grote successen, eerder een grijze muis dan een vrouwelijke James Bond.