“De meest omvattende en aangrijpende roman over de meedogenloze strijd ter zee in de Tweede Wereldoorlog”, zo wordt “De wrede zee” van Nicholas Monsarrat op de kaft van dit boek beschreven. De auteur beschrijft in de inleiding zijn boek als volgt: “Dit is de geschiedenis – de lange en ware geschiedenis – van een oceaan, twee schepen en ongeveer honderdvijftig mannen. Het is een uitvoerig relaas, want het gaat over een langdurige en wrede strijd, de verschrikkelijke strijd van elke oorlog. Verder gaat het over honderdvijftig mannen, omdat dit een redelijk aantal is om van te kunnen vertellen. Want de lezer moet wel bedenken, dit is een waar verhaal, het enige verhaal dat waard is verteld te worden”. De vraag is of deze veelbelovende woorden in het verhaal waar gemaakt worden.

De Britse auteur Nicholas Monsarrat diende gedurende de Tweede Wereldoorlog als officier bij de marine. Het boek is niet autobiografisch, Monsarrat heeft aan de hand van zijn eigen belevenissen en ervaringen een fictief verhaal geschreven. In zijn verhaal zijn de belangrijkste rollen weggelegd voor twee marineofficieren, oudste officier Lockhart en commandant Ericson. Samen voeren ze het bevel over het korvet Z.M.S. Compass Rose, wanneer het schip door een Duitse U-boot tot zinken gebracht wordt, krijgen ze het commando over het oorlogsfregat Z.M.S. Saltash. Naast deze twee hoofdpersonen spelen ook verschillende andere bemanningsleden een belangrijke rol in het verhaal.

Het verhaal begint in 1939, wanneer Engeland de oorlog aan Duitsland heeft verklaard. Op de Atlantische Oceaan worden Britse scheepskonvooien geteisterd door Duitse U-boten. De Britse marine is nog onvoldoende uitgerust om het gevaar van de U-boten te elimineren en de Britse scheepsvaart leidt dan ook zware verliezen. De Compass Rose maakt gedurende de eerste oorlogsjaren deel uit van meerdere scheepskonvooien en haar bemanning is getuige van de oneerlijke strijd die gevoerd wordt tegen de Duitse U-boten. Bij elk konvooi waar de Compass Rose bij betrokken is, worden er schepen tot zinken gebracht door U-boten, verdrinken er vele bemanningsleden en raken vele andere gewond en uitgeput. Wanneer het schip de beschikking krijgt over radar, staat het schip sterker tegen de Duitse U-boten en slaagt het schip er zelfs in een U-boot tot zinken te brengen. De Compass Rose zal echter het eind van de oorlog niet meemaken, in 1942 zinkt het schip.

Commandant Ericson en oudste officier Lockhart zijn twee van de weinige overlevenden van de ramp met de Compass Rose. Hun prestaties gedurende de eerste oorlogsjaren worden door de Britse marine erkend en samen krijgen zij het bevel over het fregat Z.M.S. Saltash. Commandant Ericson is niet alleen commandant van de Saltash, maar wordt tevens benoemd tot commandant van een scheepskonvooi. Ondanks dat Lockhart ook het commando over een eigen schip aangeboden krijgt, besluit hij toch te blijven dienen onder de door hem gewaardeerde leiding van Ericson. Net als de gehele Britse marine is de Saltash beter uitgerust voor de strijd tegen de Duitse U-boten. Het tij keert op de Atlantische Oceaan wanneer de Britse marine steeds meer U-boten kan vernietigen. De strijd is echter nog steeds enorm zwaar en de verliezen zijn groot, zal de Saltash en haar bemanning erin slagen om het eind van de oorlog te halen?

“De wrede zee” is een zeer harde en eerlijke roman waarin menselijke emoties uitgebreid aan bod komen. Commandant Ericson twijfelt voortdurend over zijn geschiktheid voor zijn functie, Luitenant ter zee Ferraby is onzeker en angstig en kan zijn taak aan boord eigenlijk psychisch helemaal niet aan, oudste officier Lockhart is verliefd op een marva (vrouwelijk marinelid) en vind het moeilijk om haar achter te laten en voormalig oudste officier Bennett vind het prettig om zijn frustaties te uiten op de mannen waarover hij de leiding heeft. Dit zijn slechts enkele voorbeelden van de persoonlijke strubbelingen van bemanningsleden op een oorlogsschip, Monsarrat wil een duidelijk beeld scheppen van hoe de menselijke psyche reageert op alles vernietigend oorlogsgeweld en schuwt daarbij niet om in zijn verhaal vele gruwelijke details te verwerken.

Met zijn verhaal creëert Monsarrat een historisch tijdsdocument. Zijn verhaal is fictief maar toch weet hij een realistisch tijdsbeeld te geven van de meedogenloze strijd tussen de Duitse U-boten en de Britse oorlogsvloot op de Atlantische Oceaan. De vele stadia waarin deze strijd plaatsvond, worden uitvoerig besproken en ook wordt duidelijk aangegeven waarom de Britten deze strijd op zee uiteindelijk konden winnen. Het is een eerlijke beschrijving van de heldenmoed, het doorzettingsvermogenvermogen en de ontberingen van de scheepsbemanningen van de vele konvooischepen. Bovenal is het een verhaal waarin de strijd van de mens met één van haar grootste vijanden: ‘de wrede zee’, besproken wordt.

Het verhaal maakt zeker haar belofte waar, het verhaal zou zeer goed “De meest omvattende en aangrijpende roman over de meedogenloze strijd ter zee in de Tweede Wereldoorlog”, kunnen zijn. De schrijfstijl van Monsarrat is zeer vlot en het verhaal is zelden saai, doordat er enorm veel in het verhaal gebeurt. Zowel aan wal als op zee zijn de vele persoonlijke beslommeringen van de mannen heftig, tragisch of afschrikwekkend. De mannen in het verhaal zijn allemaal doodnormale mensen met een eigen karakter en persoonlijkheid, het kost je als lezen weinig moeite om je in te leven in de hoofdpersonen. Na het lezen van het verhaal heb je een beeld kunnen krijgen van de verschrikkingen die deze mannen voor hun moederland op zee mee hebben moeten meemaken, hun heroïsche prestaties maakten onze vrijheid mede mogelijk.

In tegenstelling tot vele andere vertaalde romans bevat dit boek vrijwel geen enkele vertaal- of grammaticale fout. De Nederlandse redactie heeft in deze nieuwste druk duidelijk haar best gedaan om met haar vertaling deze klassieker eer aan te doen. Erg jammer is dat de boekenkaft de lezer totaal niet uitnodigt om het boek te lezen, de paarse kleurtinten en de ondefinieerbare foto’s maken van de kaft zeker geen kunstwerk. Leuk is om te vermelden dat de foto’s op de kaft afkomstig zijn uit het bekende fotoboek “De Tweede Wereldoorlog in foto’s” van David Boyle.

Het lezen van “De wrede zee” is aan te raden voor iedereen die geïnteresseerd is in de zeeslag die gevoerd werd tussen de Britten en de Duitsers op de Atlantische Oceaan gedurende de Tweede Wereldoorlog. Ook mensen die geïnteresseerd zijn in een uitvoerige beschrijving van de invloed van oorlogsgeweld op de menselijke psyche, zullen dit verhaal boeiend vinden. “De wrede zee” is een harde, realistische en interessante roman, die het lezen meer dan waard is.