Een beetje een vreemde eend in de bijt, “Maus” door Art Spiegelman. Geen gewoon boek, maar een beeldverhaal. “Slechts een beeldverhaal?” zullen sommigen denken, maar sta me dan toe u erop te wijzen, beste lezer, dat het beeldverhaal een hele evolutie heeft doorgemaakt en er heus wel iets met meer diepgang dan het Donald Duck weekblad in omloop is.... Meer zelfs, het tweeluik “Maus” heeft (als enig beeldverhaal) een Pulitzer weten weg te kapen. Het bespreken dus waard!

Maar eerst misschien iets meer over Art Spiegelman. Hij werd in Zweden geboren en groeide op in Queens, New York. Als gevierd artiest werden zijn tekeningen tentoongesteld in het Museum of Modern Art in New York en vele andere plaatsen. In “Maus” vertelt hij het verhaal van Vladek Spiegelman, een Joodse overlevende van de Holocaust en zijn zoon, een striptekenaar. Een autobiografisch boek dus, dat inmiddels vertaald is in meer dan twaalf talen!

Hoewel “Maus” I en II apart te koop zijn, zijn ze volgens mij onlosmakelijk met elkaar verbonden en dienen dus ook in één en dezelfde adem uitgelezen te worden. Gelukkig is er sinds kort een bundeling van beide verhalen verschenen.

We vallen al vanaf de eerste bladzijde het leven van de oude Spiegelman en zijn zoon binnen. Al vlug blijkt de oude man weinig sympathiek en getekend door zijn verleden. Hoe pijnlijk om te lezen dat nét hij liever geen zwarte medemensen in zijn nabijheid heeft. Toch maakt net dat hem (en zijn verhaal) zo boeiend en menselijk. Even genadeloos en scherp als Art zijn vader weet vast te leggen, schetst hij ook – aan de hand van zijn vaders vertellingen – het leven in het Polen tijdens de Tweede Wereldoorlog en de gebeurtenissen in Auschwitz. De brute nazi’s, maar evengoed de medebeulen of kapo’s (gevangenen die vanwege hun eigen hachje de nazibeulen een handje toe staken) alsook het broederschap en evengoed het verraad onder de gevangenen.

Subliem is ook dat de schrijver/tekenaar gekozen heeft om iedere bevolkingsgroep of ras weer te geven met een dierensoort (Joden zijn muizen, nazi’s katten, Polen varkens....) en desondanks het geheel nóg aangrijpender heeft weten te maken.

De unieke mengeling van anekdotes, tot in detail beschreven personages en gruwelijk aangrijpende tekeningen maken dit een beklijvend tweeluik. Alle tekeningen zijn in inktzwart en hel wit, wat de leeservaring alleen maar rijker maakt. Dit is geen kinderstrip, dit is een volwaardig beeldverhaal van de bovenste plank!

Een aanrader voor iedereen die een toegankelijke alsook degelijke manier zoekt om inzicht te krijgen in het leven van een Holocaustslachtoffer.