De Holocaust is het meest extreme voorbeeld van datgene waartoe discriminatie en haat kunnen leiden. Het vervolgen, uitsluiten en vermoorden van bevolkingsgroepen gebeurde op tal van locaties gedurende de geschiedenis, maar nergens anders dan in nazi-Duitsland ontwikkelde een overheid een beleid dat gericht was op de systematische vernietiging van een bevolkingsgroep in speciaal daarvoor opgezette vernietigingskampen. Deze zakelijk georganiseerde massamoord die plaatsvond in een ontwikkelde maatschappij opende na de oorlog de ogen van de wereld en vormt ook tegenwoordig een belangrijke waarschuwing. In de westerse wereld wordt het belangrijk geacht dat jonge generaties leren van deze afschuwelijke gebeurtenis. Zo ook in Nederland. Veel boeken over dit onderwerp zijn echter veel te omslachtig, ingewikkeld of zwaar beladen voor jongeren. Dit nieuwe boek van Angela Gluck Wood is dat niet; het is speciaal geschreven voor een doelgroep van jong (12+) tot oud.

Het boek is geschreven vanuit het oogpunt van de slachtoffers. Eerst wordt de geschiedenis van de Joden in Europa beschreven. Een belangrijke basis die in veel andere boeken over de Holocaust ontbreekt, omdat ervan uitgegaan wordt dat de lezer deze voorkennis heeft. Dan wordt achtereenvolgend in aparte hoofdstukken ingegaan op de nazi-overheersing, de getto’s, de aard van het vernietigingsprogramma, de strijd van de slachtoffers om te overleven en de hulp van buitenstaanders daarbij en het einde van de oorlog. In het laatste hoofdstuk lezen we over de nasleep en komen onder andere de oorlogstribunalen en het nieuwe leven in Israel aan bod. Elk hoofdstuk is uitgebreid geïllustreerd, bevat kaarten en tabellen en wordt ondersteund met de getuigenissen van overlevenden.

De hoeveelheid tekst in het boek staat ongeveer in gelijke verhouding met de hoeveelheid illustraties. Dat is enerzijds een pluspunt, want de jonge doelgroep kan de tekst zo goed behappen, terwijl tegelijkertijd ook de illustraties belangrijke informatie overdragen. Anderzijds is het echter een nadeel dat in de korte teksten te weinig ruimte is voor verdieping. Nu komt het over alsof het ontstaan van de Holocaust een haast logische ontwikkeling is, terwijl de werkelijkheid veel complexer is. De belangrijkste stappen in deze ontstaansgeschiedenis worden genoemd, maar de tekst blijft te oppervlakkig om te kunnen begrijpen hoe in een moderne samenleving discriminatie kon doorslaan in systematische massamoord. Dit is echter logisch te verklaren door de opzet van het boek; het gaat er vooral om de slachtoffers, niet om de daders.

In een boek voor kinderen is het bovendien de vraag hoever je in de diepte moet gaan. De schrijfster lijkt er bewust voor gekozen te hebben om juist een brede beschouwing te geven en zo de lezer een vrij uitgebreide basiskennis te geven van de Holocaust. Daarin is ze absoluut geslaagd, ondanks dat helaas niet al haar informatie volledig correct is. Ze schrijft hoe “veertien hoge nazi-officieren” op de Wannseeconferentie besloten tot de Endlösung. Dat is niet juist: op deze bijeenkomst werden de bij de “Joodse kwestie” betrokken ministeries ingelicht over de besluiten met betrekking tot dit vraagstuk die al op hoger niveau genomen waren. Er werd slechts gediscussieerd over details. De groep aanwezigen bestond in meerderheid niet uit “nazi-officieren”, maar uit staatssecretarissen. Het is te makkelijk om deze conferentie neer te zetten als het beslissende moment, terwijl de ontstaansgeschiedenis van de Holocaust veel grilliger is en nog altijd veel vraagtekens oproept. Een andere fout is dat in een tabel in het boek de organisatie van het Reichssicherheitshauptamt (RSHA) wordt weergegeven alsof dit de centrale SS-administratie zou zijn, terwijl het RSHA slechts één van de twaalf onderdelen van de organisatiestructuur van de SS was. Dergelijke misvattingen hadden door inschakeling van de juiste deskundigen voorkomen kunnen worden.

Ondanks dat er helaas betrekkelijk weinig ruimte is voor diepgang en er enkele fouten zijn gemaakt, is dit boek absoluut geschikt voor waar het voor beantwoordt het absoluut aan het vooropgezette doel. Jonge (en oudere) lezers met geen of weinig kennis van het onderwerp krijgen een begrijpelijke, prettig leesbare geschiedenis van de Holocaust gepresenteerd, aangevuld met informatie over de joodse religie en het Joodse volk. Pluspunt is dat er ook aandacht is voor de vervolging van andere bevolkingsgroepen zowel door de nazi’s in de jaren ’33 tot ’45 als gedurende andere tijdsperiodes op andere locaties in de geschiedenis. De getuigenissen van de slachtoffers vormen een mooie aanvulling op de feiten en maken het leed van de slachtoffers meer tastbaar. De moderne vormgeving van het boek is erg fraai. De foto’s en illustraties zijn zo gekozen dat de sfeer nooit te zwaar wordt, zonder dat de gruwelijkheden verbloemd of verzwegen worden. Voor een ouder die zijn kind of zichzelf wil informeren over de Holocaust is dit boek aan te bevelen. Ook past het boek goed in de mediatheek van een onderwijsinstelling.