"KAIS" is een waargebeurd verhaal over de oorlog in de Oost. Door eerdere recensies en uit eigen ervaring weet ik dat over dit strijdtoneel naar verhouding minder geschreven is. En nu mocht ik dit boek over de geallieerden strijd in Nieuw Guinea lezen. Daar vochten Amerikanen, Australiërs en Nederlanders samen tegen de Japanse overheersing. Het boek bestaat uit twee delen. Het eerste deel gaat over de bemanning van een Amerikaanse bommenwerper die na beschieting door de Japanners in het oerwoud crashte. Dit gebeurt in de zomer van 1944 in gebied dat niet onder controle is van de geallieerden. De bemanning overleeft de crash en begint aan de survival in het oerwoud.

Nadat de Amerikanen ontdekt hebben dat de bemanning nog in leven is en waar ze zich bevindt, bijna 300 kilometer achter vijandelijke linies, komt een reddingsoperatie op gang. Het wordt echt een geallieerde actie. Het algehele commando komt in handen van een Nederlandse officier, luitenant Louis Rapmund, terwijl de Australische survivalexpert ‘Mac’ Gillispie de leiding heeft over de daadwerkelijke redding. De reddingsactie maakt mede dankzij de Nederlandse inbreng gebruik van de inwoners van Nieuw Guinea, de Papoea’s. Een spannende tocht vangt aan, een gewaagde trektocht door de voor mensen meest onvriendelijke jungle ter wereld met zijn hoge luchtvochtigheid, muskieten en kans op malaria. Onderweg zijn er ook gevechten met de Japanse strijdkrachten die zich in het gebied bevinden en van wie de macht en vechtlust nog niet is verdwenen.

Je leest vervolgens het verhaal van drie kanten, vanuit het perspectief van de coördinatie van de reddingsactie, van het reddingsteam zelf en van de neergestorte bemanning. Wat het geheel duidelijk leesbaar en goed te begrijpen maakt zijn de overzichtskaarten van het gebied, maar zeker ook de foto’s die een hoop verduidelijken.

Dan volgt het tweede deel van het boek over de expeditie naar het neergestorte vliegtuig, vele jaren na dato. Ook dit verhaal is zeer lezenswaardig. Het gaat over het puzzelen en rechercheren om alle informatie boven tafel te krijgen en op waarde te schatten en dan vervolgens over de expeditie zelf. Ook dit is een verhaal vol avontuur, moed en doorzettingsvermogen. De foto’s zijn ook hier een grote hulp bij het tot leven komen van het verhaal.

De schrijver Bas Kreuger (1962) is historicus, werkte bij het toenmalige Militair Luchtvaart Museum in Soesterberg en het Luchtvaartmuseum Aviodrome. Tegenwoordig heeft hij een eigen bedrijf en werkt hij aan projecten op het gebied van erfgoed en musea. Hij raakte geïnspireerd door het verhaal over de reddingsactie tijdens de oorlog en deed uitgebreid onderzoek ernaar. De inspiratie was uiteindelijk zo groot dat hij zelf deelnam aan de expeditie, zoals beschreven in het tweede deel van het boek. De tocht verliep niet zoals gehoopt, maar het verhaal en het respect voor de expeditie-deelnemers is er zeker niet minder om.