‘Welke talen werden er in Auschwitz gesproken?’ ‘Waren er ook aardige SS’ers?’ ‘was u bang voor de dood?’ Op deze en tientallen andere eenvoudige, leerzame vragen geeft de joodse Holocaust-overlevende Hédi Fried antwoord in haar nieuw verschenen boek ‘Vragen die ik kreeg over de Holocaust’.

Hédi Fried werd in 1924 geboren in de Roemeense stad Sighet. Sighet is een stad in Transsylvanië, een gebied waar zowel Roemenië als Hongarije aanspraak op maken. In 1940 werd dit gebied bezet door het Hongaarse leger. Hongarije, een bondgenoot van nazi-Duitsland, voerde direct na de bezetting de anti-Joodse rassenwetten in die in geheel Hongarije golden. Zo mochten Joden niet in overheidsdienst werken, werden ze economisch aan banden gelegd en werden scholen gesloten voor Hongaarse joden. Hoewel Joden in Hongarije te maken kregen met anti-Joodse maatregelen, werden ze niet gedeporteerd. Het Hongaarse staatshoofd Admiraal Horty weigerde, zeer tegen de zin van Adolf Hitler, de Joodse burgers te deporteren. Terwijl elders in Europa miljoenen Joden werden vermoord, leefden de circa 800.000 Hongaarse joden hierdoor in relatieve vrijheid.

Aan deze vrijheid kwam in maart 1944 een einde toen de Duitse Wehrmacht Hongarije bezette. Deze bezetting was een reactie op de geheime vredesonderhandelingen die Horty voerde met de geallieerden. Direct na de bezetting van Hongarije begon de Wehrmacht met de deportatie van de Hongaarse joden. In slechts enkele weken tijd werden circa 450.000 joden naar vernietigingskamp Auschwitz gedeporteerd. De meeste kwamen hier om het leven.

Hédi was een van deze gedeporteerden. Samen met haar zus en haar ouders kwam ze na een dagenlange reis in de nacht van 17 op 18 mei 1944 aan in Auschwitz. Direct bij aankomst werden Hédi en haar zus van hun ouders gescheiden zonder afscheid te kunnen nemen. Haar vader en moeder werden diezelfde nacht nog in de gaskamers vermoord.

Hédi en haar zus overleefden de oorlog en werden na de bevrijding opgevangen in Zweden. Omdat ze niets anders meer hadden, bleven ze hier ook wonen. In de jaren tachtig begon Hédi met het opschrijven van haar herinneringen en het geven van lezingen op scholen om de herinnering aan de holocaust levend te houden. Een deel van de vragen die ze tijdens deze lezingen op de scholen kreeg heeft ze gebundeld en uitgegeven.

De vragen die in het boek behandeld worden zijn eenvoudig: ‘Hoe herinnert u de aankomst in Auschwitz?’ ‘Juichte u bij de bevrijding?’ ‘Hadden jullie de hele tijd honger?’ De antwoorden zijn openhartig. Zonder langdradig te worden geeft Hédi eenvoudige antwoorden waarbij de lezer zich vanuit haar perspectief een beeld kan vormen van de Holocaust. In de vragen en antwoorden blijft ze niet in het verleden hangen. Door ook vragen als: ‘Herkent u zich in de vluchtelingen van nu?’ "En wat kunnen we leren van de Holocaust?’ in de bundeling op te nemen, zorgt ze dat het onderwerp heel actueel is.

De vragen en antwoorden zijn aangrijpend en verrassend. Het antwoord op de vraag of Hédi kan vergeven is kort en vol met levenservaring:

‘Dat is een vraag waar ik vaak mee worstelde, totdat ik bedacht dat ik niet in die termen moet denken. Wat gedaan is kan niet ongedaan worden gemaakt. De tijd kan niet worden teruggedraaid. De mensen die er niet meer zijn, komen nooit terug. Nu gaat het om de toekomst. Wat we nu kunnen doen, is er voor zorgen dat het nooit meer gebeurd.’

Het boek ‘Vragen die ik kreeg over de Holocaust’ is een bijzonder boek. Het is indrukwekkend door zijn eenvoud. Het boek leest vlot, is moeilijk weg te leggen en is erg leerzaam. Hédi is openhartig en schuwt geen enkel onderwerp. De schrijver is niet haatdragend en tegelijkertijd niet naïef. In de antwoorden die ze geeft komt een sterke vrouw naar voren die door levenservaring wijs is geworden.

De schrijver schrijft in haar inleiding dat ze het boek heeft geschreven omdat ze er vast van overtuigd is dat jongeren de herinnering aan de Holocaust door moeten geven als we willen dat deze zich nooit meer zal herhalen. Door het schrijven van dit boek brengt ze een zeer aangrijpend onderwerp heel dicht bij jongeren (en ouderen) en is de opzet van dit boek meer dan geslaagd.