| Titel: | Drama op de Dam - 7 mei 1945 |
| Schrijver: | Ludmilla van Santen en Norbert-Jan Nuij |
| Uitgever: | Stichting Memorial voor Damslachtoffers 7 mei 1945 |
| Uitgebracht: | 2017 |
| Pagina's: | 211 |
| ISBN: | 9789090302416 |
| Bestellen: | Het boek is verkrijgbaar via de website van Stichting Memorial voor Damslachtoffers 7 mei 1945. |
| Omschrijving: | De gebeurtenissen in het centrum van Amsterdam op 7 mei 1945 vormen een bijzonder hoofdstuk in de Nederlandse oorlogsgeschiedenis – al was het maar omdat de oorlog formeel al voorbij was toen Duitse mariniers het vuur openden op een Dam vol burgers. In de praktijk waren er enerzijds Duitse militairen die nog niet ontwapend en gedemobiliseerd waren. Anderzijds waren er veel leden van de Binnenlandse Strijdkrachten op straat. Zij wilden de Duitsers maar wat graag ontwapenen en inrekenen, maar dat mocht niet van de geallieerden die het bevel voerden. ‘Drama op de Dam’ laat op basis van getuigenverklaringen zien dat er wel degelijk schermutselingen moeten zijn geweest tussen Duitsers en BS’ers. Er zou zijn geschoten, verwond en wellicht zelfs gedood. Wat er precies is gebeurd, is nooit opgehelderd. Auteur Norbert-Jan Nuij heeft wel gepoogd de exacte oorzaak van de geweldsuitbarsting op de Dam te achterhalen, maar wat nou echt de druppel is geweest die de emmer deed overlopen weet hij (zoals anderen vóór hem) niet vast te stellen. We moeten het waarschijnlijk voor altijd doen met de constatering dat de onrust tussen Duitsers en BS’ers leidde tot dodelijk geweld jegens ongewapende burgers. Omdat er sinds de gebeurtenis zelf wel meer onduidelijk is gebleven, richtten nabestaanden van Damslachtoffers in 2013 de Stichting Memorial voor Damslachtoffers 7 mei 1945 op. Dat gedenkteken kwam er in 2016, en nu is er het bijbehorende boek. Opmerkelijk is dat in publicaties sinds 1945 altijd is uitgegaan van 22 dodelijke slachtoffers van het geweld op 7 mei. Na uitgebreid onderzoek kwam de Stichting Memorial uiteindelijk tot 32 dodelijke slachtoffers van de Duitse mariniers die vanuit de Groote Club het vuur openden op een massa feestvierende mensen. Ontegenzeggelijk hebben de vrijwilligers van Stichting Memorial in enkele jaren tijd veel bereikt. Hun constatering dat er aanzienlijk meer doden vielen dan verwacht is een bittere, maar die vaststelling maakt het werk dat de stichting heeft verzet tegelijk wel de moeite waard. ‘Drama op de Dam’ is ook een mooi boek, esthetisch gezien: harde kaft, veel foto’s, goed leesbare teksten in een mooi opgemaakt geheel. Op de voor- en achterkant staat een kunstwerk uit 1987 centraal van Aat Veldhoen, die het drama als kind meemaakte. In een apart hoofdstuk komen ook de belevenissen van toenmalige en latere bekenden aan bod, waaronder schrijver Gerard Reve en filmmaker Bert Haanstra. Zij en anderen waren er bij op 7 mei 1945. ‘Drama op de Dam’ is een volwaardig boek, maar ruim minder dan de helft van de pagina’s betreft de verhalen van de 32 dodelijke slachtoffers. Feit is dat de verhalen over deze personen doorgaans kort zijn, en voor een flink deel gevuld met getuigenissen van nabestaanden die nog leven of tot voor kort nog leefden. Op zichzelf is de informatie over de dodelijke slachtoffers waarschijnlijk niet genoeg voor een heel boek. Dat is geen verwijt aan de onderzoekers: zij hebben vermoedelijk alles achterhaald wat er na al die jaren nog te achterhalen was van een berucht, maar in het beste geval matig gedocumenteerd incident. Om toch tot een volwaardig boek te komen, zijn er veel inleidende en afsluitende hoofstukken, met tussen de hoofdstukken over de dodelijke slachtoffers door nog het verhaal ‘In het hart van de stad’. Deze omringende hoofdstukken zijn zeker geen opvulling, want ze zijn zonder meer relevant ten aanzien van het hoofdonderwerp. Ze geven achtergronden, uitleg en aanvullende informatie. Wel is het een nadeel dat de slachtoffers pas na ruim 70 pagina’s aan bod komen. Het hoofdstuk over het personenonderzoek is zeker interessant, maar had met zijn circa 20 pagina’s beter onderdeel van de verantwoording achterin het boek kunnen zijn. Ietwat hinderlijk is de gewoonte om van vrijwel alle bijfiguren het geboorte- en sterftejaar te benoemen, zeker als die personen maar één keer wordt genoemd. Sommige hoofdstukken voelen wat minder relevant aan, zoals dat over de verzetszussen Thea en Else Exalto. En diverse hoofdstukken zijn eigenlijk eerder artikelen die verschillende aspecten van dezelfde gebeurtenis belichten. Dan kan het geen kwaad om die hoofdstukken even van een kort intro over de te verwachten inhoud te voorzien. ‘Het bliksemde op het balkon’ is daar het beste voorbeeld van: als lezer ben je toch even op zoek naar de precieze context. Los van die aandachtspunten is ‘Drama op de Dam’ een lezenswaardig boek, en het gevolg van bewonderenswaardige inspanningen. Het is degelijk geschreven en inhoudelijk interessant. En het is ook duidelijk waarom het boek tot stand is gekomen. De auteurs en onderzoekers hebben geen genoegen genomen met een lezing van de feiten die in hun ogen niet volledig was. De 32 Damslachtoffers hebben het monument gekregen dat Stichting Memorial ze wilde geven, zowel op plek waar zij om het leven kwamen als in dit boek. |
| Beoordeling: |  Goed
|
Informatie
- Artikel door:
- Vincent Krabbendam
- Geplaatst op:
- 02-04-2017
- Laatst gewijzigd:
- 03-04-2017
- Feedback?
- Stuur het in!
Afbeeldingen
Gerelateerd nieuws
mrt2014
‘Erkenning voor Damslachtoffers 7 mei 1945’
Dat het mis ging op 7 mei 1945 op de Dam in Amsterdam is duidelijk. Mensen kwamen bijeen om te vieren dat de Duitse bezetting ten einde was gekomen. Over de precieze toedracht zal wellicht nooit echt duidelijkheid komen, maar het is een feit dat Duitse soldaten op de menigte schoten. Daarbij raakten mensen gewond en kwamen anderen om het leven. Tot voor kort werd altijd aangenomen dat er 19 tot 22 doden vielen. Na heel wat onderzoek staat de teller bij de Stichting Memorial 2015 Damslachtoffers 7 mei 1945 echter al op dertig. En daarmee is het einde nog niet in zicht, zo denken voorzitter Johan Wieland en onderzoekster Ludmilla van Santen.
Op zoek naar objectieve informatie of actualiteiten over WOII? Wil je je eigen battlefieldtour maken naar de locaties van oorlogen uit het verleden? Of ben je geďnteresseerd in oorlogsonderscheidingen en hun ontvangers? TracesOfWar.nl vertelt u meer!
© STIWOT, 1999-2024. Alle rechten voorbehouden. Privacyverklaring, cookies, disclaimer en copyright