Titel: | Operatie 'Sneeuwvlok' - De razzia van Den Haag |
Auteur: | Reinold Vugs |
Uitgever: | Aspekt |
Uitgebracht: | 2004 |
ISBN: | 9059112709 |
Omschrijving: | Gedurende de Tweede Wereldoorlog dwong de Duitse bezetter ruim een half miljoen Nederlanders om arbeid te verrichten in Duitsland. In tegenstelling de tragedie die joden en opgepakte verzetsleden in de Duitse gevangenissen en concentratiekampen ondergingen, is er minder aandacht voor de erbarmelijke en mensonterende omstandigheden waaronder vele Nederlanders tewerkgesteld werden door de Duitsers. Alhoewel er natuurlijk relatief gezien na de oorlog veel meer dwangarbeiders dan joden of verzetslieden levend naar Nederland terugkeerden, was de gedwongen arbeid voor veel Nederlanders een ware verschrikking. Na een reis vol ontberingen moesten ze zware arbeid verrichten onder erbarmelijke omstandigheden. Er was een voedseltekort, de hygiënische omstandigheden in de werkkampen waren vaak enorm slecht en door Duitse bewakers werden de dwangarbeiders regelmatig met bruut geweld aangepakt. Op 21 november 1944 vond er in Den Haag een grootscheepse Duitse razzia plaats, waarvan de codenaam operatie ‘Sneeuwvlok’ was. Na Rotterdam was Den Haag de tweede Nederlandse stad die door de Duitsers beroofd werd van haar mannen van 17 jaar tot 40 jaar. Zelfs politieagenten, brandweerlieden en mensen met een werkontheffing werden opgepakt en tewerkgesteld in Duitsland. Ongeveer 15.000 mannen uit Den Haag werden op verschillende locaties bijeengedreven en vervolgens met overvolle rijnaken naar Duitsland vervoerd. In de werkkampen leden de mannen honger en hadden vele mannen heimwee naar huis, naar hun familie, vrouw of kinderen. Door de slechte hygiënische omstandigheden kregen veel mannen last van diarree, luizen of andere medische problemen. Een groot deel van de Hagenaars belandde in het beruchte kamp Rees, waar tussen december 1944 en eind maart 1945 één op de tien Nederlandse kampbewoners (driehonderd mannen) om het leven kwam. In “Operatie ‘Sneeuwvlok’ – De razzia van Den Haag” beschrijft Reinold Vugs de Haagse razzia, de barre tocht naar Duitsland, de omstandigheden in de werkkampen en de terugkeer van de dwangarbeiders naar Nederland na de oorlog. Reinold Vugs, die eerder onder andere de thriller "Influenza" schreef en promoveerde met een biografie over de schrijver Ferdinand Bordewijk, baseerde zijn boek op archiefmateriaal, dagboekfragmenten en interviews met Hagenaars die tijdens de oorlog in Duitsland tewerkgesteld werden. Zijn boek is een klein monument voor “degenen die, in uiterst moeilijke omstandigheden, er het beste van hebben geprobeerd te maken. Die, ieder op hun eigen wijze, zijn blijven vechten tegen dwang.” En voor “de achterblijvers die hetzelfde hebben gedaan. Die plotseling mannen, broers of zoons moesten missen en meestal niks wisten over hun lot en bestemming. Die zich afvroegen of ze hun geliefden ooit nog zouden terugzien, al bleven ze hopen, soms tegen beter weten in.” “Operatie ‘Sneeuwvlok’ – De razzia van Den Haag” geeft een beknopt beeld van de gebeurtenissen rond de Haagse razzia. Het boek is geen uitgebreid naslagwerk of standaardwerk maar eerder een eenvoudige reconstructie van het gebeurde en een eerbetoon aan de mannen die in het boek genoemd worden. Het boek geeft echter een helder beeld van de verschrikkelijke tijd die de meeste dwangarbeiders in Duitsland, en hun familieleden en vrienden aan het thuisfront, hebben moeten meemaken en zet het fenomeen dwangarbeid tijdens de Tweede Wereldoorlog in het juiste perspectief. Na de oorlog werden vele Nederlandse dwangarbeiders door vele landgenoten met de nek aan gekeken doordat ze werden gezien als verraders, ze hadden immers voor de vijand gewerkt. Tot op de dag van vandaag hebben de meeste dwangarbeiders niet de waardering en het respect ontvangen dat ze verdienen en mogelijk draagt dit boek bij aan het eerherstel van deze mannen. Het boek is vooral aan te raden voor iedereen die direct of indirect te maken heeft gekregen met dwangarbeid tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zowel dwangarbeiders zelf als hun familieleden zullen in dit boek veel herkenning vinden. Ook (klein)kinderen die benieuwd zijn naar de ervaringen van hun overleden (groot)vader zullen in dit boek een beeld krijgen van wat hun familielid heeft moeten meemaken. Maar daarnaast is het boek ook interessant om te lezen voor iedereen die geïnteresseerd is in de geschiedenis van Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog. De Nederlandse dwangarbeiders verdienen namelijk net als de Nederlandse joden, verzetslieden, soldaten en dappere burgers een eigen plek in de vaderlandse geschiedenis.
|
Beoordeling: | Zeer goed |