Het Ardennenoffensief is voor veel schrijvers en lezers een dankbaar onderwerp. Op het moment dat het offensief (ook wel Wacht am Rhein of Battle of the Bulge genoemd) erg actueel is als gevolg van de 70-jarige herdenkingen van de slag, komt uitgever Pen & Sword met een heruitgave van het reeds in 1971 gepubliceerde boek "Hitler’s Last Offensive" van Peter Elstob. Het boek covert het hele verhaal van het Ardennenoffensief, inclusief voorbereidingen en naspel.

Peter Elstob (1915-2002) was een Engelse avonturier, historicus en soldaat die diende in de Spaanse Burgeroorlog en de Tweede Wereldoorlog (hij diende als sergeant in een tankregiment). Hij heeft ook gevochten tijdens het Ardennenoffensief. Dit alles maakt hem als schrijver van dit boek niet de eerste de beste. Hij weet waar hij het over heeft. Elstob was ook een niet onverdienstelijke novelleschrijver. Dit is ook terug te zien in het boek "Hitler’s Last Offensive". Elstob schrijft op een zeer prettige en pakkende manier. Hij komt met veel anekdotes en details. In de afgelopen decennia is door onderzoek en door andere auteurs meer informatie over het Ardennenoffensief boven tafel gekomen. Daardoor zijn een aantal zaken die Elstob in zijn boek beschrijft achterhaald, of zelfs ronduit onjuist. Wanneer de lezer besluit om daar niet te veel aandacht aan te besteden, dan is het boek het lezen méér dan waard. De schrijver spreekt o.a. nog over Oost- en West Duitsland als verschillende naties. Dit is het gevolg van het feit dat het boek voor deze uitgave niet nog eerst is geredigeerd; het boek is geschreven tijdens het hoogtepunt van de Koude Oorlog, hetgeen ook hier en daar duidelijk te merken is.

Elstob bouwt zijn verhaal prima op; in de eerste hoofdstukken beschrijft hij de achtergronden aan de vooravond van het Ardennenoffensief, de hoofdrolspelers en de voorbereidingen. Hierna beschrijft hij in een 20-tal hoofdstukken de ontwikkelingen van het offensief vanuit Duits en geallieerd oogpunt. Dat doet hij verdienstelijk, want de lezer wordt gevoed met belangrijke informatie die op boeiende wijze wordt aangeboden. Hier en daar wordt Elstob meegenomen in zijn enthousiasme, waardoor hij wat uit de bocht schiet met uitspraken en stellingen. Ook legt hij een aantal hoofdrolspelers woorden in de mond die niet feitelijk onderbouwd en geverifieerd zijn. Dit neemt niet weg dat het voor Tweede Wereldoorlog-liefhebbers een boek is dat best een plaatsje in de boekenkast verdient.

Ieder hoofdstuk wordt begonnen met een uitspraak/quote van een historisch figuur. De quote verwijst naar de inhoud van dat hoofdstuk. In het boek laat Elstob ook bevelhebbers aan het woord met hun opinie over het falen van het offensief en de redenen hiervoor. Erg boeiend om te lezen.

Elstob vraagt zich af of Hitler’s offensief had kunnen slagen. Hij stelt dat het gehele plan, tot in het kleinste detail door Hitler bedacht is. Uit onderzoek van andere contemporaine schrijvers blijkt dat die uitspraak enige nuancering behoeft. Elstob ontvouwt het complete panorama van dit laatste grote offensief en probeert ook antwoord te geven op de ‘what if’s’. Hij stelt dat Hitlers echte doel niet meer was om de oorlog te winnen, maar om Duitsland ‘heel’ te houden. Bij het slagen van het offensief zou het front in het Westen tot stilstand komen. Dat zou Hitler (naar eigen inzicht) ruimte geven in/voor de strijd in het Oosten.

Elstob concludeert zelf dat het offensief geen kans van slagen heeft gehad. Het bereiken van de Maas (wat niet gelukt is) was slechts een klein onderdeel van het doel. Via Brussel naar Antwerpen zou helemaal ondenkbaar zijn geweest. De schrijver concludeert (in 1971!) verder dat door het (mislukken van het) Ardennenoffensief de Russen veel eerder in Berlijn zijn gekomen. Deze conclusie is door andere historici in de afgelopen 40 (!) jaar bevestigd en voor veel Tweede Wereldoorlog-connaisseurs een ‘open deur’.

Het boek is in het Engels geschreven en met uitzondering van de kaft (op de voorkant een foto van een Duitse soldaat in Poteau, op de achterkant een foto van een oprukkende Duitse Tigertank en rijen Amerikaanse krijgsgevangenen) maakt het boek een gedateerde indruk. Er zijn geen foto’s in het boek, maar wel wat kaarten die de indruk wekken slechte kopieën te zijn. Ook de tekstpagina’s zijn visueel van zeer matige kwaliteit. Het geheel maakt een afgeraffelde en goedkope indruk en dat doet afbreuk aan de inhoud van het boek. Jammer dat de uitgever niet wat meer moeite (en wellicht ook kosten) genomen heeft om het boek beter aan te kleden en wat meer aandacht te hebben voor de presentatie. Op deze wijze wordt het boek (slappe kaft) als paperback weggezet en dat heeft de inhoud niet verdiend.

Conclusie: een informatief boek, hier en daar gedateerd, dat met wat meer aandacht voor inhoud en vormgeving een (hernieuwde) bestseller had kunnen worden in deze tijd waarin het Ardennenoffensief nadrukkelijk in het nieuws is.