Het was voor Stephen Ambrose niet moeilijk om een antwoord te geven, toen een interviewer in 2001 hem vroeg waar hij had willen dienen als hij tijdens de Tweede Wereldoorlog had meegevochten. Zonder twijfel antwoordde de Amerikaanse historicus: “Bij de Easy-Compagnie van het 506e Regiment Infanterie Parachutisten van de 101e Luchtlandingsdivisie”. Over deze eenheid had Ambrose in 1992 het boek “Band of Brothers” geschreven, dat in 2002 onder gelijknamige titel was verfilmd door Steven Spielberg en Tom Hanks. Het boek, maar vooral de miniserie, werd een daverend succes, hetgeen mede te danken was aan majoor Richard Dick Winters (1918-2011), de oud-commandant van de inmiddels legendarische Easy-Compagnie. Winters voorzag de auteur en de filmmakers van bruikbaar advies. Hij schroomde niet om zijn kritiek te leveren, wanneer hun werk hem niet aanstond, bijvoorbeeld wanneer bepaalde zaken historisch incorrect waren weergegeven.

De persoonlijkheid en het leiderschap van majoor Winters maakten een enorme indruk op Ambrose: “als Dick me toen had opgedragen – of als hij me nu opdraagt – om iets te doen, dan zou ik niet hebben gevraagd of hij dat wel zeker wist. Ik zou het gewoon doen.” Wat maakte Winters zo bijzonder? “Karakter, eerlijkheid en een duidelijk doel”, aldus de auteur. Ambrose was niet de enige die geïmponeerd was door de majoor, want na het enorme succes van de miniserie groeide Richard Winters uit tot een begrip. Hij werd veelvuldig geïnterviewd door de media en trad vele malen op als gastspreker op diverse gelegenheden. Tot op de dag van vandaag ontvangt de beroemde veteraan fanmail van over de hele wereld en hechten zijn fans enorm veel waarde aan een handtekening van hun held. “Iedereen wil wat van je”, aldus de inmiddels 88-jarige oorlogsheld die wegens gezondheidsproblemen de belangstelling rond zijn persoon steeds meer mijdt.

Wat maakt majoor Winters zo bijzonder dat zelfs een historicus als Ambrose, die gedurende zijn carrière vele veteranen gesproken heeft, onder de indruk van hem was? In het boek en de miniserie “Band of Brothers” heeft Winters een belangrijke rol, maar hierin krijgen we zoveel indrukken voorgeschoteld dat het moeilijk is om ons enkel te fixeren op de persoon Winters. Omdat hij vond dat deze man meer aandacht verdiende – en deels natuurlijk om mee te profiteren van de enorme hype rond “Band of Brothers” – schreef journalist en columnist Larry Alexander het boek “Biggest Brother”, een biografie over majoor Dick Winters, de leider van de Band of Brothers. Alhoewel de nadruk ligt op de oorlogsperiode, wordt in dit boek ook zijn voor- en naoorlogse leven besproken.

Aan het leven van Winters, voordat de Verenigde Staten betrokken raken bij de Tweede Wereldoorlog, wordt niet veel aandacht besteed. Gedurende zijn jeugd- en studentenjaren leefde hij dan ook een doodnormaal leven. Het enige wat opvalt aan de jongeman is dat hij een gedisciplineerd student was die nauwelijks iets gaf om het sociale leven. Het is in dit onderdeel van het boek erg interessant om te zien hoe een vrij gewone jongen zich ontwikkelde tot een uitstekende officier. Dat hij bijvoorbeeld sociaal gezien wat teruggetrokken was, is iets dat we in zijn militaire carrière terugzien en wat medebepalend is geweest voor zijn succes als officier. Weliswaar was hij als officier meelevend met zijn manschappen, maar hij onderhield bewust geen vriendschap met hen, want “als je te aardig bent, heeft dat negatieve gevolgen wanneer je de orde moet handhaven,” zo vertelde hij na de oorlog.

De beschrijving van Winters’ leven tijdens de oorlogsjaren, verschilt nauwelijks van “Band of Brothers”. Een heleboel feiten en anekdotes die voorbij komen, zijn voor de liefhebbers van het boek en de gelijknamige miniserie bekend. Het enige verschil is dat we in “Biggest Brother” het strijdtoneel van Normandië tot de inname van Berchtesgaden hoofdzakelijk volgen vanuit het perspectief van Winters, iets wat in “Band of Brothers” in mindere mate gebeurt. Omdat Ambrose alle belevenissen en ervaringen van Winters en zijn strijdmakkers al erg uitgebreid en gedetailleerd beschreef, valt het de auteur niet kwalijk te nemen dat hij in herhaling valt. Larry Alexander kon Ambrose niet verbeteren en doet daar gelukkig ook geen poging toe. Hij heeft enkel de indrukwekkende geschiedenis nog eens herhaald, met de persoon Winters als uitgangspunt.

De hoofdstukken over het naoorlogse leven van Winters bevatten veel informatie die nog niet eerder zo uitgebreid beschreven is. We lezen eerst over de terugkeer van Winters in de Verenigde Staten en de moeite die hij had om te wennen aan het burgerleven. Waar hij het meest aan moest wennen, was dat hij de leiding niet meer had en geen grote verantwoordelijkheid meer droeg. “Je verwachtte aandacht en respect, maar die kreeg je nu natuurlijk niet meer”, herinnert hij zich. “Je was weer een gewone burger.” Winters werkte voor verschillende bedrijven, waaronder het familiebedrijf van zijn oorlogsvriend Lewis Nixon en werd opgeroepen voor militaire dienst tijdens de Korea-oorlog. Hij kon voorkomen dat hij uitgezonden werd naar Korea en werkte uiteindelijk tot zijn pensioen als eigen baas als handelaar in diervoeding. Alhoewel Winters zichzelf op 6 juni 1944, D-day, een rustige oude dag had beloofd, kwam daar weinig van terecht. Winters groeide uit tot een ster met een grote hoeveelheid fans, waar menig artiest jaloers op zal zijn.

Vooral de laatste drie hoofdstukken in “Biggest Brother”, over de rol van Winters bij de totstandkoming van “Band of Brothers” en zijn enorme populariteit die daarop volgde, zijn fascinerend. Het is ontroerend om te zien hoe Winters op hoge leeftijd enerzijds geniet van alle aandacht, maar anderzijds absoluut niet naast zijn schoenen loopt. Wat hij enkel wilde, was dat het verhaal van Easy-Compagnie verteld werd, zodat zijn strijdmakkers, waarvan meerdere het leven lieten op het strijdtoneel, en hun verhaal niet vergeten werd. Het behoeft geen toelichting dat dit door “Band of Brothers” meer dan gelukt is. Naast ontroerende passages, over bijvoorbeeld de korte speech die Winters hield tijdens de uitreiking van de Emmy Awards, worden ook meerdere leuke anekdotes beschreven. Met zijn mennonitische achtergrond had Winters er onder andere nogal moeite mee dat het woord ‘fuck’ zo vaak voorkwam in de eerste opnamen van de miniserie “Band of Brothers”. Het had niet veel gescheeld of Winters had niks meer te maken willen hebben met Tom Hanks, maar zijn kritiek was zo belangrijk dat in de definitieve serie dit scheldwoord veel minder voorkwam. Ondanks zijn kritiek werd een naaktscene – “Zoiets kun je niet op scholen laten zien.” – niet uit de serie geschrapt.

Tot slot de vraag of Larry Alexander erin geslaagd is om in “Biggest Brother” te verklaren waarom Dick Winters zo’n bijzondere man is. Daar is hij met dit prettig leesbare boek zeker in geslaagd, maar opvallend genoeg voornamelijk met de laatste hoofdstukken van zijn boek. Natuurlijk blijkt uit zijn beschrijving van de oorlogsjaren dat majoor Winters een prima officier was: moedig, eerlijk, gedisciplineerd en rechtvaardig. Hij was een uitstekende leider voor de manschappen en officieren van toen en is een voorbeeld voor de militairen van nu. Het is alleen niet helemaal terecht dat alle lof hem toekomt en niet aan de vele andere uitstekende soldaten die niet het geluk hadden om op het witte doek vereeuwigd te worden. Dat is echter iets wat Winters wel degelijk beseft. Zijn inspanningen bij de totstandkoming van “Band of Brothers” waren niet voor eigenbelang en hij heeft nooit willen profiteren van zijn sterrenstatus. Wat hij wilde, is dat de hevige strijd die gevoerd is voor de vrijheid niet vergeten wordt. Dit heeft hij niet enkel bereikt met de totstandkoming van “Band of Brothers”, maar ook door het beantwoorden van brieven, het houden van lezingen en het geven van interviews. Iemand die op hoge leeftijd zich zo enorm heeft ingespannen om zijn verhaal met ons te delen verdient alle respect. Dat is een bijzondere prestatie. “Biggest Brother” is een mooi eerbetoon aan deze bijzondere man.