In de Tweede Wereldoorlog werden veel mensen uit de bezette gebieden naar Duitsland getransporteerd om daar in de industrie te werken. Deze schending van het volkenrecht werd uitgevoerd door nazi-Duitsland. Onder de miljoenen dwangarbeiders uit de bezette gebieden bevonden zich ook ongeveer 600.000 Nederlandse mannen. Van die 600.000 zijn er naar schatting ongeveer 32.000 omgekomen door onder andere ziekte, gebrek aan voedsel en bombardementen. Over deze dwangarbeiders is naar verhouding weinig literatuur te vinden. Els Kiewik-Peters, wier vader en grootvader behoorden tot die dwangarbeiders, zag het als haar opdracht om een boek aan deze dwangarbeiders te wijden.

Vanaf 1942 werden alle Nederlandse arbeidsgeschikte mannen, opgeroepen om te werken in Duitsland. Die oproepen hadden echter weinig effect, zodat de Duitsers overgingen tot pressie, intimidatie en grof geweld. Veel Nederlandse jongens en mannen doken onder om zo aan de zogenoemde Arbeitseinsatz te ontkomen. De Duitsers maakten jacht op deze mannen en als zij gearresteerd werden, werden zij weggevoerd naar Duitsland. Jan Peters (24 juni 1925 - 10 augustus 1999) was een van diegenen die opgepakt en op transport gesteld werden naar Duitsland om daar te werken. Hij werd ondergebracht in een kamp in Braunschweig en tewerkgesteld bij de MIAG- fabriek (Mühlenbau und Industrie Aktiengesellschaft), een autofabriek, waar hij zware ijzeren voorwerpen moest verplaatsen.

Toch ging het verzamelen van Nederlandse dwangarbeiders de Duitsers nog niet snel genoeg. Daarom organiseerden zij eind 1944 zogenaamde razzia’s in verschillende steden. Hierbij zetten de Duitsers een gebied of een woonwijk af en hier werden dan alle mannen opgepakt die geschikt waren om ingezet te worden in de Duitse industrie. Op maandag 23 oktober werd er een razzia gehouden in Hilversum waarbij ongeveer 4000 mannen weggevoerd werden. Een van hen was de vader van de al eerder aangehaalde Jan Peters, namelijk Bernard Peters (12 augustus 1895 - 21 december 1944). Hij werd tewerkgesteld in een kamp bij Bramsche. Daar overleed hij op 49-jarige leeftijd als gevolg van een infectie die hij had opgelopen tijdens het zware werk dat hij moest doen.

Na de oorlog keerde Jan Peters terug naar Nederland en daar stichtte hij een gezin. De tijd die hij in Duitsland doorgebracht had drukte een stempel op zijn leven, maar hij kon er niet over spreken. In het Nederland van na de oorlog was er weinig aandacht voor dwangarbeiders. Zij werden vaak met de nek aangekeken omdat zij door velen als lafaards en landverraders werden gezien. Daarnaast moest het normale leven weer opgebouwd worden en was er weinig tijd om aandacht te besteden aan het verleden. Jan Peters vader had de Arbeitseinsatz niet overleefd, dus met hem kon hij ook niet meer spreken over zijn ervaringen tijdens de dwangarbeid. Zodoende was er bij de familie Peters nauwelijks iets bekend over wat Jan en Bernard in Duitsland meegemaakt hadden.

Het boek bestaat uit twee delen, waarbij in het eerste deel grootvader Bernard Peters en in het tweede deel vader Jan Peters centraal staat. Daarin beschrijft Els Kiewik-Peters hun levensgeschiedenis met daarbij het accent op de periode waarin zij in Duitsland verbleven. Zij beschrijft hun ervaringen en geeft zo een indringend beeld van het leven in de arbeidskampen. De omstandigheden in die kampen waren ronduit slecht: luizen, ziekten en honger waren aan de orde van de dag. Ook gebruikten de Duitsers pressie, intimidatie en lichamelijk geweld om de arbeiders in het gareel te houden. Daarnaast was er dagelijks de dreiging van geallieerde bombardementen. Tijdens die bombardementen kregen de dwangarbeiders geen toegang tot de schuilkelders, zodat er onder hen velen sneuvelden.

Vanwege het gebrek aan informatie binnen de familie heeft Els Kiewik-Peters veel gebruik moeten maken van herinneringen aan dwangarbeid die anderen op papier hadden gezet. Dit heeft zij gecombineerd met informatie uit het door haar tante bijgehouden familiearchief en informatie uit algemene oorlogsliteratuur. Ondanks dit gebrek aan informatie is de auteur erin geslaagd om heel indringend te beschrijven hoe het haar vader en grootvader, en met hen vele anderen, ongeveer vergaan is. Het boek is voorzien van vele foto’s en originele brieven en andere relevante familiedocumenten, waardoor het een goed leesbaar boek is geworden.

De titel “De toekomst heeft een lang verleden” is treffend gekozen. Ruim zestig jaar na deze gebeurtenissen houdt het lot van Nederlandse dwangarbeiders nog veel mensen bezig. Tegenwoordig zijn er steeds meer kinderen en kleinkinderen die, vaak pas na het overlijden van hun vader of grootvader, zich gaan interesseren voor hun oorlogsbelevenissen. Els Kiewik-Peters is hier een goed voorbeeld van. Dit boek kan zeker interessant zijn voor anderen die meer willen weten over wat hun vader of grootvader tijdens de dwangarbeid meegemaakt heeft. Positief aan het boek is ook dat er niet alleen aandacht is voor de gevolgen van de oorlog voor de dwangarbeiders zelf, maar ook voor de impact die dit had op hun familie.

Het boek is in de eerste plaats een familiedocument. Maar doordat Kiewik-Peters gebruik maakt van meer algemene literatuur en documenten van andere ooggetuigen is het meer dan dat. Zo neemt het ook het misverstand weg dat dwangarbeiders allemaal op een lijn gesteld kunnen worden met landverraders. Door de bredere opzet van “De toekomst heeft een lang verleden” is het boek niet alleen interessant voor familieleden of kennissen van de hoofdpersonen. Iedereen die meer wil weten over de dwangarbeid door Nederlanders in Duitsland en onder welke omstandigheden dit plaatsvond, heeft met dit boek een goede informatiebron te pakken.