Er zijn verschillende schattingen over het aantal kinderen dat in de periode tussen begin 1941 en maart 1946 geboren is en een Duitse vader heeft. De schrijfster en onderzoekster Monika Diederichs, die over dit onderwerp het aanbevelenswaardige "Wie geschoren wordt moet stilzitten" heeft geschreven, schat het aantal op misschien wel 15.000. Zelfs voorzichtige rekenaars komen op een aantal van 10.000 kinderen uit. Meestal horen die relaties van Nederlandse vrouwen met Duitse militairen en de vruchten daarvan tot de grote familiegeheimen. De verboden liefde werd na de oorlog uit zelfbescherming angstvallig doodgezwegen. Zelfs 65 jaar na afloop van de oorlog rust op het onderwerp nog steeds een behoorlijk taboe. Via de websites van de Werkgroep Herkenning en Stichting Verwantschapsvragen wordt de laatste tijd aandacht geschonken aan het onderwerp dat zo lang niet bespreekbaar was.

De vader van Alex Dekker was één van de duizenden oorlogskinderen uit een Nederlands-Duitse verhouding (een omschrijving die te prefereren is boven het toch wel foutieve Hollands-Duits, zoals in de subtitel wordt gebruikt). Op jeugdige leeftijd vernam hij dat zijn opa een Duitse militair was, waarover behalve de naam en geboorteplaats niet al te veel bekend was. Binnen de familie was er ook weinig behoefte meer te weten. Oma hield over haar kortstondige relatie met ene Herbert Noah uit Hannover de lippen op elkaar, de vader van Alex Dekker had zich neergelegd bij de situatie en ook bij de andere familieleden was er weinig behoefte om op speurtocht te gaan. Alex Dekker doet dat wel en gaat op zoek naar zijn onbekende Duitse opa. Hij neemt de lezer mee op zijn speurtocht en beschrijft in het boek het levensverhaal van de Duitse soldaat Herbert Noah. Een verhaal dat begint met de training in 1940 van de dan al 31-jarige Noah tot infanterist. Noah vecht vervolgens aan het Westfront in Frankrijk, daarna aan het Oostfront waar hij gewond raakt, belandt na zijn revalidatie een periode in Alkmaar en wordt tot slot ingezet bij de laatste Duitse gevechtshandelingen aan de Rijn in april-mei 1945. Daar wordt hij vlak voor het einde van de oorlog door de Amerikanen gearresteerd en tot begin 1947 geïnterneerd. Gedurende zijn onderzoek, dat zich over vele jaren uitspreidt, ontdekt Alex Dekker beetje bij beetje een deel van de levensgeschiedenis van zijn opa.

De historicus en publicist Chris van der Heijden, die al veel schreef over het bestaande zwartwitbeeld van WOII, verzorgde het voorwoord bij het boek. Daarin gaat hij opnieuw in op het goed-foutdenken dat de beeldvorming over de Tweede Wereldoorlog zo bepaalt en zo onrecht doet aan de menselijke kant van alle persoonlijke documenten. De titel van het voorwoord is dan ook niet toevallig "Opa's zijn eerst en vooral opa". Het gaat op de eerste plaats om de opa die onbekend is en alleen al om die reden wordt gezocht. Begrippen als Duitser, militair, bezetter of welke andere kwalificatie dan ook zijn in wezen van ondergeschikt belang. Het is immers een absurditeit om iemand alleen vanwege zijn nationaliteit of functie in een onwrikbaar goed-foutschema in te delen. Het juiste inzicht komt niet voort uit een scheiding maar uit een samenvoeging van goed en fout, aldus Van der Heijden. Het boek van Alex Dekker past mooi in de recente ontwikkeling niet langer alles te vatten in de beruchte zwart-witte contouren, maar ook eens alle grijstinten tot zijn recht te laten komen.

Het genre familiegeschiedenissen is de laatste tijd erg populair, zowel bij literaire romans als historische boeken. Wat een goed boek daarbij onderscheidt van een middelmatig of slecht verhaal is de mate waarin de familiegeschiedenis uitstijgt boven het particuliere. Natuurlijk dient een boek ook goed geschreven te zijn en voldoende elementen van spanning en dramatische opbouw te hebben. Voor een echt goed boek is het ook noodzakelijk het verhaal te kunnen plaatsen in een bredere maatschappelijke en historische context. Zoals het dagboek van Anne Frank niet alleen iets zegt over de gedachten en wensen van Anne Frank en over haar trieste omstandigheden in het Amsterdam in de veertiger jaren. Daarmee wist ze de gevoelens te verwoorden van vele lotgenoten in bezet Europa, maar tegelijkertijd ook de angsten en onzekerheden van elke puber. Door de schrijfster niet zo bedoeld, maar even zo goed heeft "Het Achterhuis" al decennialang dat overweldigend effect op jeugdige, vooral vrouwelijke lezers. Het boek staat los van de tijd en ruimte waarin het is geschreven. Ook talloze andere boeken weten het particuliere verhaal op voortreffelijke manier zodanig vorm te geven dat het een sterk verklarend karakter over een historische periode of een universele waarde krijgt.

Het is onbillijk het verhaal van Alex Dekker te toetsen aan deze hoge standaard. Maar het moet gezegd dat het boek te veel een verhaal blijft dat de familie Dekker betreft. Er zijn te weinig raakvlakken met soortgelijke ervaringen van de vele duizenden kinderen en kleinkinderen van Duitse militairen. Wezenlijke vragen worden onvoldoende gesteld en waar dat wel het geval is, slechts gedeeltelijk beantwoord. Om dat te kunnen doen had de auteur meer moeten ingaan op de vele vragen, angsten, onzekerheden en frustraties die dat alles al die jaren voor hem en zijn lotgenoten met zich heeft meegebracht. Dekker gaat daar echter maar sporadisch op in, slechts mondjesmaat vernemen we hoe hijzelf en zijn vader zich onder dit alles hebben gevoeld of hoe de buitenwacht reageerde. Het wordt benoemd, maar niet invoelbaar gemaakt. Het boek beschrijft voornamelijk de militaire levenswandel van Herbert Noah in de jaren 1940-1947. Zijn voorgeschiedenis wordt kort besproken, de periode na 1947 tot aan zijn dood in 1985 komen in niet meer dan een paar alinea's aan bod.

De centrale vraag die Dekker bij het boek stelt is: wie was die man waar zijn oma zo verliefd op was en waarom is hij na de oorlog niet teruggekomen? Hij stelt op het eind van zijn speurtocht dat hij langzaam het mysterie van zijn onbekende Duitse opa heeft weten te ontrafelen en diens levenswandel en keuzes heeft leren begrijpen. De lezer zal het hard vallen datzelfde begrip te hebben, want er wordt over de motieven van Noah om zich na zijn vertrek uit Alkmaar nooit meer te melden niets wezenlijks uit de doeken gedaan. Het kan zijn dat Dekker het zichzelf niet heeft toegestaan al te veel emoties in zijn verhaal te leggen. Het kan ook zijn dat hij als historicus uitdrukkelijk feitelijk verslag heeft willen doen van zijn naspeuringen en resultaten. In dat laatste is hij helemaal geslaagd. Dekker heeft namelijk wel op bewonderenswaardige wijze en met eindeloos doorzettingsvermogen vanuit de summiere gegevens die hem ter beschikking stonden een erg prettig leesbaar boek gemaakt over de levenswandel van soldaat Herbert Noah in de jaren 1940-1947. Het gevoel blijft echter dat het beschikbare materiaal en de problematiek vanaf het familieniveau naar een hoger plan had kunnen worden getild. Maar wellicht kan het geslaagde onderzoeksverslag voor anderen dienen de zoektocht naar hun vader of opa eindelijk ook eens te gaan doen. Het boek van Alex Dekker is er inspirerend genoeg voor.