In de serie Gruwelijke Geschiedenis van uitgeverij Ars Scribendi zijn drie delen verschenen. Een deel over de Eerste Wereldoorlog, een deel over de Holocaust en een deel dat als titel ’De verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog’ meekreeg. Dit deel zal hieronder worden besproken.

In de opdracht die het Nederlandse basisonderwijs heeft gekregen, de zogenaamde kerndoelen, staat beschreven wat leerlingen aan het eind van de basisschool zouden moeten kennen en kunnen. Als het om geschiedenisonderwijs gaat, zijn de kerndoelen 52 en 53 interessant.

• Kerndoel 52: De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en holocaust; televisie en computer. De vensters van de canon van Nederland dienen als uitgangspunt ter illustratie van de tijdvakken.
• Kerndoel 53: De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereldgeschiedenis.

In de praktijk van het basisonderwijs wordt in het algemeen wel voldaan aan kerndoel 53. Zo is Anne Frank een van de canonvensters en aan haar leven, haar dagboek en de context waarin zij haar leven leefde komen uitgebreid over het voetlicht. Menige school is ook in staat om de link met de lokale geschiedenis te leggen. Zo kunnen scholen een oorlogsmonument adopteren, waar jaarlijks een krans wordt gelegd en in de lessen over wordt verteld. Voorts worden de gebeurtenissen uit deze periode gekoppeld aan het burgerschapsonderwijs. Lessen over vrijheid en democratie vinden hun weg in de klassen.

Het verbinden van de gebeurtenissen met de wereldgeschiedenis is vaak lastiger, terwijl het toch de taak van het onderwijs is om te laten zien dat de Tweede Wereldoorlog een oorlog was waaraan veel landen deelnamen en waarin op veel verschillende plekken is gevochten. Dat komt omdat de oriëntatie op de geschiedenis in het basisonderwijs nationaal is. Het gaat in de kern om de geschiedenis van het gebied dat nu Nederland heet.

Veelal ontbreekt de tijd om het perspectief te verbreden. En dat terwijl, zeker als het om de Tweede Wereldoorlog gaat, leerlingen vaak veel vragen hebben en belangstelling hebben voor de geschiedenis buiten onze landsgrenzen. ‘De verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog’ is nu een boek dat aan de vraag van deze leerlingen kan voldoen. In amper 50 pagina’s worden veel facetten van de oorlog besproken en geïllustreerd. Daarbij wordt een voor de leerling van de basisschool bekend stramien gehanteerd, namelijk de 5W1H-methode. Het boek geeft, met andere woorden, antwoord op de vragen: wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe.

Dat is een slimme manier van het presenteren van de informatie, omdat dit nu precies de vragen zijn die leerlingen stellen als ze al iets van het onderwerp afweten. Voor kinderen is het vaak moeilijk om te begrijpen en te onthouden welke partijen tegenover elkaar stonden in de oorlog. De vraag "Wie koos welke kant in de oorlog?" geeft hier antwoord op. Ook vragen veel kinderen waar er werd gevochten. Ook dit is een van de vragen waarop antwoord wordt gegeven. Het fijne hierbij is, dat er aandacht is voor gebieden die we vanuit ons Nederlandse perspectief weleens vergeten, te weten de Stille Oceaan en het Midden-Oosten. Het boek bevat veel illustraties en grafieken die ondersteunend zijn bij de teksten.

Er zijn twee onderdelen van het boek die voor de jonge lezers helpend zijn om een goed begrip van deze historische periode te ontwikkelen. Zo heeft het boek een uitgebreide verklarende woordenlijst, waarin woorden als inflatie, kanselier en tirannie worden uitgelegd. Een andere pluspunt van het boek is de tijdlijn die is opgenomen. De tijdlijn loopt van 1933 tot en met 1945 en geeft voor de jaren die zijn opgenomen de belangrijkste gebeurtenissen weer.

Op veel scholen is de Tweede Wereldoorlog een thema dat in de bovenbouw uitgebreid wordt behandeld. Er wordt in de klassen dan een kleine tentoonstelling met voorwerpen en boeken ingericht. Daar past dit boek uitstekend tussen. Het is een boek dat leerlingen graag zullen lezen en dat ook graag zal worden gebruikt bij het maken van een werkstuk of spreekbeurt. En het boek biedt leraren de mogelijkheid om een complex historisch onderwerp als de Tweede Wereldoorlog vanuit een ander perspectief te bespreken met de leerlingen.