'De laatste reis van Garoeda’ is een jeugdboek voor lezers van 9 tot 12 jaar. Het speelt zich af tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië, een vergeten en vaak onbegrepen kant van onze historie. Het verhaal gaat over een meisje, Meiske, en een inlands jongetje, genaamd Boetje. Het is doordenkt van mystiek en verwijzingen naar de oude, inlandse cultuur. Boetje heeft bijvoorbeeld een beeldje van de mythische vogelkoning Garoeda. Hij en Meiske maken de Japanse bezetting van Nederlands-Indië mee. Als alle Nederlanders worden geïnterneerd in kampen gaat het verhaal in een kamp verder. Hier voelt Meiske zich ondanks alle Japanse wreedheden beschermd door Boetje en het beeldje van Garoeda.

De auteur is kinderboekenschrijver Robin Raven. Hij schreef eerder ook al over Nederlands-Indië, daartoe geïnspireerd door de afkomst van zijn ouders. Zijn vader werd geboren op Java en zijn moeder was een plantersdochter uit Sulawesi.

Het boek telt vijftig hoofdstukken en beschrijft de belevenissen in chronologische volgorde vanaf de Japanse invasie in 1942. Daarna volgt de capitulatie van Japan en de daaropvolgende chaotische periode met de verschrikkingen van de Bersiap-opstand. Als laatste wordt de terugreis met de boot naar Nederland behandeld. Aangekomen in Nederland volgt dan een soort van cultuurschok en in dit deel van het boek wordt ook de titel van boek duidelijk.

Deze jeugdroman is in eenvoudige taal geschreven en daardoor goed te begrijpen. Weliswaar worden er woorden gebruikt die in Nederlands-Indië heel gangbaar waren, maar hier in Nederland niet of nauwelijks bekend zijn, maar deze worden verklaard in een woordenlijst. Dat deze zich achterin bevindt is wel onhandig, want je moet steeds doorbladeren. Onderaan op de betreffende pagina in de vorm van een voetnoot zou leesbaarder zijn geweest. Het boek heeft een fraaie omslagtekening gemaakt door Peter van Dongen.

Ik ben gecharmeerd van boeken die de situatie in Nederlands-Indië belichten, dus ben ik blij dat er nu ook een kinderboek is die een deze kant van de oorlog beschrijft. Voor een kinderboek bevat het wel zoveel verwijzingen naar symboliek, mystiek en cultuur, dat het mogelijk kinderen kan tegenhouden het boek te lezen. Het zou echter zonde zijn om dit mooie boek daarom niet te lezen.