Een boek over het verzetswerk in Rotterdam tijdens de Tweede Wereldoorlog. De schrijver, Michael Barzilaij, heeft uitgebreid de rol hierin van zijn oma en opa, Cocky en Anton Sanders, onderzocht. In dit boek reconstrueert hij nauwkeurig en gedetailleerd hoe zij beiden uitgroeiden tot zeer invloedrijke en actieve deelnemers in het Rotterdamse verzet. Barzilaij is journalist en filmmaker en was geïntrigeerd door wat zijn oma hem in zijn jonge jaren wel eens vertelde over de Hongerwinter, de vele bommen die op de stad gevallen waren en over een piloot die bij hen ondergedoken zat. Opvallend was dat de verhalen altijd erg summier waren, zijn oma vertelde geen details en wilde niet al te lang over het onderwerp praten.

Op een gegeven moment, na het overlijden van zijn oma, ziet Barzilaij een documentaire op tv over een Amerikaanse piloot die in de Tweede Wereldoorlog in Rotterdam ondergedoken heeft gezeten. Het is de Amerikaan die bij zijn oma ondergedoken zat! De kleinzoon wil meer weten over deze tijd, over de Amerikaan en over zijn grootouders en uiteindelijk volgt een ontmoeting met de zoon van de vliegenier. Vol verbazing en ongeloof hoort hij hoe zijn opa en oma een belangrijke rol zouden hebben gespeeld in het Rotterdamse verzet. Tijdens de zoektocht naar antwoorden duiken brieven en documenten op die de samenwerking tussen zijn grootouders en het Rotterdamse verzet onthullen. Belangrijke Rotterdamse verzetsleiders blijken tot hun contacten te hebben behoord. Nog levende getuigen spreekt de schrijver persoonlijk.

Het echtpaar Sanders was op vele fronten actief in het verzet. Er kwamen onderduikers in huis, ze regelden voedselbonnen, kochten eten op de zwarte markt en brachten illegale kranten rond. Cocky was koerierster op de fiets en bracht boodschappen, documenten en dergelijke van adres naar adres. Ook bemoeiden zij en haar echtgenoot zich met valse persoonsbewijzen en medische documenten. Het echtpaar kon hun winkel, een kleermakerij, als dekmantel gebruiken. Ze hadden een grote groep vrienden en kennissen, vooral in de rijke en gegoede klasse. Ze genoten aanzien en enkele van deze vrienden en bekenden zaten ook in het verzet.

In het boek krijg je als lezer een goede kijk op het dagelijks leven van Rotterdam in oorlogstijd. De verhalen over de razzia’s, het schrikbewind, de Jodenvervolging en de Hongerwinter zijn invoelbaar en levendig beschreven. Je voelt de spanning alsof de hoofdpersonen ieder moment betrapt kunnen worden bij illegale activiteiten. Vanzelfsprekend loopt het echtpaar Sander daadwerkelijk gevaar. Verraad loert overal. Naast hen woont zelfs een Duitse officier. In ieder geval overleven ze de oorlog en hebben ze later nog contact met de piloot uit de VS. Opmerkelijk is dat Cocky na de oorlog nooit meer op een fiets zal stappen, terwijl ze in de oorlog in weer en wind niets anders deed.

Onduidelijk is en blijft of de oma van de schrijver een na de oorlog gepleegde moord op een mogelijke verraadster (Kitty van de Have) had kunnen voorkomen. Zij en haar man waren zeer nauw verbonden met de leiding van het verzet en goed geïnformeerd over acties. Na de oorlog was er in Rotterdam enige tijd, zoals ook elders in Nederland, een machtsvacuüm waarin sommige verzetsmensen ver hun boekje te buiten gingen. Of er sprake was van het verdoezelen van foute en onjuiste praktijken zal altijd de vraag blijven. Feit blijft dat tweeverzetsleiders wel veroordeeld zijn voor zaken die niet juist waren.

‘Cocky’ is een vlot geschreven en prettig leesbaar boek. Het is naast een familiegeschiedenis ook een waardevolle informatiebron voor het verkrijgen van inzicht in het dagelijkse leven tijdens de bezetting en het werk van het Rotterdamse verzet. Een aanrader voor iedere Rotterdammer en iedere andere geïnteresseerde in het reilen en zeilen van het Rotterdamse verzet.