‘Toen het oorlog was’ is een informatief boek voor kinderen vanaf groep 5 over de Tweede Wereldoorlog. Het boek bevat naast duidelijke tekststukken ook veel foto’s en illustraties, die het boek tot leven brengen. Het boek richt zich in eerste instantie op de Nederlandse geschiedenis maar geeft tevens inzicht in de andere landen die bij de oorlog betrokken waren, inclusief Nederlands-Indië (Indonesië). Naast het geven van informatie is een ander doel van het boek om de jonge lezers aan het denken te zetten. Door middel van vragen worden de kinderen aan het denken gezet en aangemoedigd om een eigen mening te vormen.

Het boek is opgedeeld in tien hoofdstukken en richt zich niet alleen op mensen en gebeurtenissen, maar ook op dieren en technische ontwikkelingen. In het eerste hoofdstuk worden de hoofdrolspelers van de oorlog kort toegelicht. Ieder belangrijk persoon heeft een eigen stukje tekst met een foto erbij. De auteurs hebben de informatie zo geschreven dat er weinig oordeel in te lezen valt, maar toch maken zij wel duidelijk wie er goed of fout waren. Dit hebben zij erg netjes verwerkt.

In hoofdstuk twee wordt er uitgelegd waar er in de wereld allemaal gevochten werd tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ook wordt er uitgelegd dat oorlog niet altijd alleen maar bestaat uit fysiek vechten. Een interessant hoofdstuk dat kinderen zeker aan het denken zet. In het derde hoofdstuk worden de technische ontwikkelingen en uitvinding van nieuwe wapens uiteengezet. Ook hier wordt de waarheid niet gevreesd: de uitvinding van de atoombom door Amerika en het gebruik hiervan op Japan wordt ook uitgelegd.

Hoofdstuk vier gaat in op de symbolen en andere vormen van propaganda die tijdens de oorlog werden gebruikt. En ook hoe de Duitsers de symbolen van andere landen oppakten en deze gebruikten voor hun eigen propaganda zodat mensen in de war raakten. In het vijfde hoofdstuk wordt het verschil tussen de vijand, collaborateurs en verzetsmensen uitgelegd, en natuurlijk de grote groep mensen die hier tussenin zat.

In het zesde hoofdstuk wordt de hongerwinter van 1944 toegelicht en wordt de oorlogssituatie in Nederlands-Indië (Indonesië) uitgelegd. Heel erg interessant en belangrijk, want dit is een onderdeel van de oorlog dat vaak vergeten wordt. Hoofdstuk zeven gaat (redelijk) oppervlakkig in op de concentratie- en vernietigingskampen van de Duitsers. Het zijn duidelijke stukken tekst, maar voor de veiligheid van de kinderen wordt er niet al te diep op ingegaan. Dit wordt ook aan het einde van het boek uitgelegd. Het is mooi verwerkt, ook de foto’s geven de immensiteit van de oorlogsmisdaden aan zonder al te expliciet te zijn.

Hoofdstuk acht gaat in op de rol die dieren in de oorlog speelden en hoe dierentuindieren werden behandeld tijdens de oorlog. Erg interessant, hier is tot nu toe nog niet veel onderzoek naar gedaan. Hoofdstuk negen en tien beschrijven het einde van de oorlog en hoe er tegenwoordig herdacht wordt. Ook hier wordt de bevrijding van meerdere landen toegelicht, tot Nederlands-Indië toe. Ook wordt eerlijk uitgelegd op welke manier Amerika een einde aan de oorlog met Japan heeft gemaakt, door middel van twee atoombommen.

‘Toen het oorlog was’ is een eerlijk boek dat kinderen laat nadenken en veel informatie geeft zonder ze te traumatiseren. Ook voor volwassenen is het een interessant naslagwerk door de duidelijke overzichten van personen, voertuigen en zelfs getekende kaarten met informatie over waar precies welk vernietigingskamp lag. De Tweede Wereldoorlog is een zwaar onderwerp, maar de auteurs weten het mooi en duidelijk te brengen en de illustraties maken de soms heftige tekst wat luchtiger. De grote foto’s voegen veel sfeer toe waardoor kinderen zich goed kunnen inleven. Een absolute aanwinst voor de boekenkast van ieder kind en ieder klaslokaal.