Het beleg van Leningrad is één van de langste en grootste belegeringen in de wereldgeschiedenis. Van september 1941 tot januari 1944 werd de Russische stad belegerd door Duitse soldaten. Terwijl in de stad – die tegenwoordig bekend staat als St. Petersburg – meer dan drie miljoen burgers zaten opgesloten, werd er in de omliggende regio’s hevig gevochten door soldaten van het Rode Leger. Naar schatting overleden er zo’n 800.000 burgers tijdens het beleg.

Om inzicht te geven in deze belegering hebben de schrijvers Ales Adamovich en Daniil Granin drie ooggetuigen uitgekozen voor hun ervaringen. Een jongen van 16 en een academicus, die allebei een dagboek bijhielden. Daarnaast een moeder die later over haar ervaringen geschreven heeft. Als aanvulling hebben de auteurs enkele interviews met verschillende mensen gebruikt. Interessant is dat Granin zelf ook gevochten heeft aan het front in Leningrad en dat ook zijn ervaringen terugkomen.

De drie ooggetuigen schrijven over hele verschillende dingen. De academicus heeft duidelijk een intellectuelere en filosofische kijk op de belegering. De jongen schrijft over zijn gewetensworstelingen en de dingen die hij meemaakt, zoals de worsteling om aan eten te komen. De moeder schrijft over haar kinderen en de zorgen die zij over hen heeft. Een duidelijk verschil tussen de drie personen is dat de moeder pas achteraf over haar ervaringen geschreven heeft, terwijl de twee mannen regelmatig verslag doen tijdens het beleg. De getuigenissen van de mannen zijn onzekerder, want het is voor hen nog onbekend hoe het beleg afloopt, terwijl dit bij de moeder niet het geval is.

De drie personen zijn burgers die in de stad waren gebleven. Allemaal hebben zij te maken met de heersende honger en de kou in de winters. Als gevolg daarvan ontstaan ook andere problemen in de stad, zoals het uitbreken van besmettelijke ziektes en ondervoeding. Mensen die zij kennen worden al snel het slachtoffer van de omstandigheden. Indringend is de worsteling om dagelijks aan genoeg eten te komen. Er is altijd te weinig eten en de drie personen worden met de verslechterende voedselvoorziening geconfronteerd. Eten wordt gestolen of mensen proberen meer eten te krijgen ten koste van anderen.

Bij het lezen valt duidelijk op dat de auteurs een Russisch perspectief op de Tweede Wereldoorlog hanteren. Enerzijds valt dit op in het voorwoord, waar wordt gesteld dat de Baltische staten toestemden om Sovjet-soldaten op hun grondgebied toe te laten. Het is inderdaad zo dat de Baltische staten toestemden, maar vooral onder druk van de Sovjet-Unie. Anderzijds zijn de twee mannen schrijvers en geen historici. Het einde heeft een onverwachte twist, terwijl die beter zou passen aan het begin van het boek. Als laatste wordt er verwacht dat de lezer bekend is met de details over het ontzet van Leningrad, omdat er niet echt over het verloop wordt gesproken. De bronnen spreken voor zichzelf, maar om deze goed te begrijpen is een beschrijving van het verloop van de strijd wel gewenst.

Alles tezamen hebben de auteurs een indringend beeld geschetst van de belegering van Leningrad. Daarbij maken zij vooral gebruik van de getuigenissen van de drie eerdergenoemde personen, maar ze hebben ook enkele andere bronnen benut, waaronder de eigen ervaringen van Granin. Lezers die niet bekend zijn met het beleg, kunnen beter een ander boek lezen om mee te beginnen. Wie echter bekend is met de belegering van Leningrad, kan uit dit boek meer informatie halen over hoe de inwoners van de stad het beleefd hebben.