Het Derde Rijk telde vlak voor de Tweede Wereldoorlog ongeveer 70 miljoen inwoners, waarbij in de geschiedschrijving de nadruk vooral ligt op de mannelijke bevolking. In dit boek heeft Tim Heath echter onderzoek gedaan naar de ervaringen van vrouwen in nazi-Duitsland voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hiervoor heeft hij interviews, dagboeken, brieven en andere bronnen gebruikt. Er komen diverse vrouwen aan bod, die verschillende ervaringen hebben. Zij vertellen onder meer over wat hen is overkomen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Er zitten ervaringen bij van vrouwen in dienst van het Duitse leger. Ze verhalen soms ook over wat hun mannen of ouders overkwam. Bijzonder is dat de vrouwen openhartig spreken over hun ervaringen, die soms heftig en gewelddadig waren. Ze doen onder andere verslag van verminkingen, lijken en verkrachtingen.

Het is lovenswaardig wat Tim Heath heeft gedaan, doordat zijn werk het mogelijk maakt dat deze getuigenissen bewaard blijven en beschikbaar zijn voor een breed publiek. De lezer krijgt daardoor een kijkje in het leven van vrouwen in nazi-Duitsland. Dit alleen maakt het al een waardevolle bijdrage aan de geschiedschrijving. De kracht van het boek schuilt in de unieke verhalen die de vrouwen vertellen en hoe openhartig zij dit doen.

De vrouwen vertellen over ervaringen, die soms heftig of confronterend zijn. Aan het woord komt bijvoorbeeld een Joodse vrouw die verkracht is in een concentratiekamp, maar ook vrouwen die optraden als bewakers in dergelijke kampen vertellen hun kant van het verhaal. Er zijn ervaringen van vrouwen die voor de Duitse SD spioneerden, en doden op hun geweten hebben, maar ook van lesbiennes en vrouwen die dwangarbeiders hielpen. De getuigenissen zijn zeer openhartig; er wordt gesproken over verkrachtingen, seks, geweld, maar ook over drugsgebruik, vreemdgaan of antisemitisme. Een deel van de vrouwen heeft ook geen berouw voor wat zij gedaan hadden of heeft nog steeds een zekere bewondering voor Hitler. Bijzondere uitspraken worden gedaan en verschillende taboes behandeld. Tim Heath is er in geslaagd om het vertrouwen van de vrouwen te winnen en hen verhalen te laten vertellen die hun kinderen niet wisten of belastend voor henzelf zouden kunnen zijn.

Toch zijn er enkele tekortkomingen in het boek. Jaartallen, plaatsen en context ontbreken vaak, waardoor de informatie lastig te interpreteren is. Weliswaar wordt de naam van een vrouw genoemd, maar niet altijd hoe oud ze is of waar ze vandaan komt. Om een voorbeeld te geven: de ouders van Thelma Ortge waarschuwden haar in 1936 al voor de nazi’s en hoe zij daarmee om moest gaan om zelf geen overtuigde nazi te worden. De vrouw met wie Thelma uiteindelijk een relatie kreeg, Gabbi Becker, was echter als overtuigd nazi opgegroeid. Waarom het ene ouderpaar waarschuwde voor het gevaar van de nazi’s en waarom het andere overtuigd was van het nationaalsocialisme, wordt niet duidelijk gemaakt.

Tim Heath legt helaas ook niet uit hoe hij exact te werk is gegaan, waardoor het soms enigszins gissen blijft naar welke afwegingen hij heeft gemaakt of hoe hij tot de interviews is gekomen. De interviews zijn soms met behulp van een vertalend familielid afgenomen, maar niet allemaal. Er wordt afgewisseld tussen woordelijk en letterlijk transcriberen, doordat er soms bijvoorbeeld wel [she laughs] in de tekst staat, maar andere pauzes in de tekst of onderbrekingen zijn weggelaten.

Aan het begin van ieder hoofdstuk is er een minimale inleiding, die soms letterlijk is overgenomen van Wikipedia. De secundaire literatuur bestaat uit slechts enkele boeken, de meeste daarvan inmiddels veertig jaar oud. Bij de interviews wordt ongeveer hetzelfde gedaan. Het zou prettig zijn geweest als iedere vrouw goed geïntroduceerd werd, waardoor hun ervaringen in perspectief werden geplaatst. Nu zijn het slechts een verzameling anekdotes, die dan maar moeten weergeven hoe het in Duitsland was tijdens de Tweede Wereldoorlog, wat aldus niet goed lukt.

Daarnaast zijn er regelmatig verwijzingen naar de andere boeken die Tim Heath geschreven heeft. De suggestie wordt gewekt dat er dus langere interviews zijn die in stukken zijn geknipt en over meerdere boeken verspreid. Dit is jammer, want de levens van diverse vrouwen zijn razend interessant en de meeste verdienen een biografie op zich.

Vanuit dezelfde uitgeverij is er ook een ander boek verschenen, "Survivors of Stalingrad: Eyewitness Accounts from the 6th Army, 1942-43" van Reinhold Busch. Hierin wordt dit beter aangepakt, doordat iedere persoon als uniek behandeld wordt. Iedere persoon vertelt zijn verhaal als geheel, terwijl het overkoepelende kader door de auteur wordt gegeven. Ook wordt iedere persoon apart ingeleid met een eigen achtergrond en uitleg over hoe zij in een bepaalde situatie terecht kwamen. De foto’s in het boek worden ook specifiek aan het hoofdstuk gelinkt, waarin de betreffende personen aan het woord komen. Hierdoor is hun houding en instelling een stuk beter te begrijpen en is het ook mogelijk om bepaalde aspecten te vergelijken.

Het motto van de auteur, dat geweld moeilijker te gebruiken is dan de vrede te bewaren, is ook merkwaardig, net als de opmerking aan het einde van het boek dat alle vrouwen kritisch zijn op de ‘huidige’ regering in Duitsland. De vraag is dan, op welke regering zijn zij kritisch? Enkele interviews zijn al in 2003 afgenomen, waardoor het de vraag is of men kritisch is op de regering van Duitsland in die tijd of die van 2019 of in de tussenliggende tijd. Heeft men kritiek op Gerhard Schröder of Angela Merkel? Door dit soort gemiste kansen en het gebrek aan context, is het dus lastig om alle informatie in het boek goed te interpreteren. Er zijn dus de nodige dingen aan te merken op het boek. Dat het desondanks toch vier sterren krijgt, getuigt echter van de kracht van wat de vrouwen vertellen in het boek.