Aichi E16A

De Aichi E16A was een maritieme verkenner op drijvers die in 1941 werd ontwikkeld bij de firma Aichi. De productie begon pas in januari 1944 en werd tot het einde van de Tweede Wereldoorlog voortgezet. Het vliegtuig was ontworpen als opvolger van de Aichi E13A en kon ook als duikbommenwerper worden ingezet.

Bron: Public Domain (onbekend)

De Aichi E16A, door de Japanners Zuiun genoemd was duidelijk een verbetering vergeleken met het toestel, waar het ontwerp op was gebaseerd. Het revolutionaire in het ontwerp was de mogelijkheid om een verkenner te gebruiken als duikbommenwerper door toepassing van duikremkleppen onder de vleugels. Hierdoor werd het een drijvervliegtuig met duikremmen, een hoogst ongebruikelijke combinatie. De Geallieerden noemden dit toestel de "Paul".

Het type werd ontwikkeld op basis van door de Japanse Marine in 1939 opgestelde specificaties ten behoeve van een vervanger voor de Aichi E13A. Vanwege onduidelijkheden over de specificaties duurde het nog tot 1941 voordat de constructie kon beginnen. De Japanse marine stelde de specificaties o, op basis van het ontwerp van Aichi voor de AM-22. Dit ontwerp was opgesteld door de ingenieurs van Aichi, Kishiro Matsuo en Yasuhiro Ozawa. Het eerste prototype kreeg de benaming Marine Experimenteel 16-Shi Verkenner Watervliegtuig, wat later kortweg E16A werd.^[1]

Van de in totaal drie gebouwde prototypen, vloog de eerste in mei 1942. De prototypen werden aangedreven door een Mitsubishi MK8A Kinsei 51 motor met een vermogen van 1300 pk. Het allereerste prototype was bewapend met twee 7,7 mm type 97 machinegeweren in de vleugels en één enkele achterin de cockpit. Het toestel was ontworpen voor het dragen van een enkele 180 kg bom. Vanaf het tweede prototype kreeg de E16A haar toekomstige bewapening van twee 20 mm kanonnen in de vleugels. De duikremmen leverden echter de nodige problemen op, waardoor het lang duurde voordat de productie kon starten.

Bron: Public Domain (onbekend)

Naast de drie prototypen werden 253 productiemodellen onder de naam Aichi E16A1 geproduceerd. Eén E16A1 werd gebruikt als prototype voor een verbeterde variant, de E16A2. Hoewel bedoeld als boordvliegtuig voor onder andere de schepen van de Ise-klasse (1915) en de Zware-kruiser Mogami (1934), werden de vliegtuigen voornamelijk ingezet vanaf eilandbases.^[2]

De eerste productietoestellen kwamen in januari 1944 uit de fabriek en werd als eerste ingezet in de Filippijnen. De situatie was echter toen al van dien aard dat van Japans luchtoverwicht geen sprake meer was. Als verkenner was de Zuiun bedoeld om te worden ingezet als boordvliegtuig. Het type werd echter voornamelijk ingezet vanaf eilandbases als verkenner en duikbommenwerper. Samen met de drie prototypen werden totaal 256 toestellen gebouwd.^[3]

Bron: Public Domain (onbekend)

Voor zover bekend werden de toestellen ingedeeld bij de Kitaura Kokutai, de Yokosuka Kokutai, de 634 Kokutai, de 801 Kokutai, de 301 Hikotai en de 302 Hikotai.^[4]

In 1944 is nog een prototype gebouwd voor de E16A2 versie. Dit toestel, een omgebouwde E16A1, werd aangedreven door een 1560 pk Mitsubishi MK8P Kinsei 62 motor. Tot productie hiervan is men echter niet meer gekomen.

Noten

1. Francillon, 1979, pag. 284
2. Francillon, 1979, pag. 287
3. Francillon, 1979, pag. 287
4. Francillon, 1979, pag. 287